پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

ما باید بتوانیم از هنر برای ترویج باورهایمان استفاده کنیم به طوری که تماشاگران علاوه بر لذتی که در طول نمایش می برند، با تاریخ و حقیقت اسلام آشنا شوند.

 بسیاری از نظریه‌پردازان، دیپلماسی فرهنگی را نمونه بارز و اعلای اعمال قدرت نرم می‌دانند که به کشورها امکان و توان نفوذ در طرف مقابل از طریق عناصری چون فرهنگ، ارزش‌ها و ایده‌ها می‌دهد. در واقع دیپلماسی فرهنگی یک ابزار کارآمد و قابل انعطاف در سیاست خارجی، زمینه ساز بهبود سطح مناسبات میان دولت‌ها و نیز افزایش تفاهم میان ملت‌ها و تقویت کننده صلح بین‌المللی است. در این بین با توجه به ساخت فیلم اخیر مجید مجیدی در مورد پیامبر اسلام گفتگوی زیر در مورد فرصت فیلم تازه مجیدی برای دیپلماسی فرهنگی کشور با دکتر محمد حسن قدیری ابیانه از سفیران سابق کشورمان انجام شده است.

رایزن های فرهنگی چه استفاده ای می توانند از فیلم تازه آقای مجیدی، برای دیپلماسی فرهنگی در حوزه های گوناگون کنند؟

من متاسفانه توفیق پیدا نکرده ام این فیلم را ببینم، اما آن طور که وصفش را شنیدم، یکی از بهترین آثار سینمایی نه تنها کشور ما بلکه جهان است و ما باید تلاش کنیم تا این فیلم وارد بازار سینمایی جهان شود. یعنی افراد بلیط خریده و به تماشای این فیلم بروند. هرچه تعداد بیشتری در جهان به سینما رفته و این فیلم را ببینند، طبیعتا هم به شناخت اسلام، هم کشورهای اسلامی و هم ایران اسلامی کمک می کند و می تواند موجب همدلی و وحدت بین مسلمانان و پیروان سایر ادیان شود. همه دستگاه ها باید کمک کنند که این فیلم در این روند قرار بگیرد و تماشاچی هر چه بیشتری را بتواند جذب کند.

نقش رایزنان فرهنگی برای استفاده از فرصت تازه ای که این فیلم ایجاد کرده، چیست؟

این امکان برای آقای مجید مجیدی وجود ندارد که بتواند به همه کشورها سفر کند و نمایش فیلم با حضور ایشان انجام شود، اما رایزن های فرهنگی و سفارت خانه ها می توانند مراسمی را ترتیب دهند تا این فیلم نمایش داده شود و از منتقدان سینمایی دعوت کنند تا به تماشای این فیلم بنشینند. خود این قضیه کمک می کند تا عده زیادی داوطلب مشاهده فیلم شوند و همین، تقاضا برای مشاهده این فیلم، شرکت های توزیع کننده فیلم های سینمایی و صاحبان سینما را ترغیب می کند تا به دنبال دریافت این فیلم باشند و با کسب درآمد از طریق فروش فیلم نه تنها هزینه های تولید فیلم را بدست آورند، بلکه تبدیل به سرمایه تولید فیلم های بیشتری در مورد اسلام گردد.

البته به این هم بستگی دارد که در هر کشوری چه زمینه ای وجود دارد، مثلاً در بعضی از کشورهای عربی نمایش یا حتی مشاهده این فیلم را ممنوع اعلام کردند. این کشورها بهانه هایی می آورند مثلا قبلاً می گفتند که صورت پیامبر گرامی اسلام (ص) نمایش داده شده است که بعد معلوم شد، این صحت ندارد. اخیرا هم الازهر با صدایی که بر روی آن حضرت گذاشته شده است، مخالفت کرده است. لذا مناسب خواهد بود که نسخه هایی برای مناطقی که چنین محدودیت هایی را اعمال می کنند تولید شود. به هرحال نمایش چنین فیلمی خود تبلیغ اسلام و خنثی کننده تبلیغات خارجی علیه اسلام است. به خصوص در این دوره که گروه های خشونت بار و جنایت کاری مثل داعش موقع سربریدن افراد شعار الله اکبر سر می دهند و این به اسلام لطمه وارد می کند. نمایش این فیلم می تواند نشان دهد که آن ها با واقعیت اسلام هیچ هم خوانی ندارند و در چنین شرایط وجود یک چنین فیلمی باعث مباهات است.

رایزن ها در کشورهای غربی و غیر مسلمان چه وظایفی در قبال اینگونه فیلم ها دارند؟

آنها باید تلاش کنند این فیلم وارد بازار سینمایی آن کشور شود و زمینه را فراهم کنند تا این فیلم بتواند وارد مرحله اقتصادی شود. یعنی زمینه نمایش این فیلم را در سینماهای آن کشور فراهم کنند که این اتفاق به اثرگذاری فیلم می انجامد. البته مقدماتی وجود دارد که باید دنبال کنند.

تولید کنندگان فیلم و شرکت های تولید کننده فیلم منتظر نمی مانند که سفارت خانه ها و رایزن های فرهنگی در این زمینه اقدام کنند، بلکه خودشان با ارتباطاتی که دارند وارد گود می شوند. معاونت سینمایی وزارت ارشاد، معاونت مربوطه در صدا و سیما، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت امور خارجه، سازمان هایی مثل مجمع جهانی اهل بیت و سازمان تقریب بین مذاهب اسلامی، هر کدام می توانند با امکانات خود از نمایش و پخش این فیلم حمایت کنند. البته مهم ترین رکن این است که بتوانیم این فیلم را وارد بازارهای بین المللی سینما کنیم و درآمدزایی برای کشورمان و تولید کننده و سازنده این فیلم داشته باشد. بیشتر باید به این سمت برویم و سعی کنیم که وارد بازار نمایش شویم.

 سفارت خانه ها و رایزن های فرهنگی ایران چه اقدامات دیگری را می توانند مد نظر داشته باشند تا با استفاده از محصولات فاخری چون فیلم «محمد رسوال الله (ص)»  چهره جدیدی از اسلام و ایران نمایش دهند و این امر چه فرصت هایی پیش روی سفارت ها و رایزنان فرهنگی می گذارد؟

 در کل ما باید بتوانیم از هنر برای ترویج باورهای دینی مان استفاده کنیم و از آن بهره ببریم و به مخاطبان ارائه دهیم به طوریکه تماشاگران علاوه بر لذتی که در طول نمایش می برند، با تاریخ و حقیقت اسلام آشنا می شوند. می توانم بگویم که این فیلم زمینه را برای  فهم بهتر ملت ها در مورد اسلام فراهم می کند و می تواند موجب علاقمندی مخاطب به شناخت بیشتر اسلام و هم چنین علاقه به خرید و مطالعه قرآن شود. این امر در رسیدن به هدف اصلی پیام مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و شمال آمریکا کمک می کند، تا آن ها انگیزه بیشتری برای شناحت و مطالعه درباره اسلام داشته باشند.

از جمله این تلاش ها مذاکره با شرکت هایی است که در این رابطه فعال هستند. پس از نمایش در سینماها گام بعدی مذاکره با شبکه های تلویزیونی و ترغیب آن ها برای خرید از تهیه کننده است. در همه این مراحل سازمان هایی که از آن ها نام برده شد می توانند به رساندن پیام این فیلم به مخاطب کمک کنند. در مرحله بعد این فیلم وارد سینمای خانگی می شود. یعنی DVD  وارد بازار می شود و سفارت خانه ها می توانند اینDVD  را تهیه کرده و اهدا کنند و یا اینDVD ها را وارد بازار فروش ویدئوی فیلم های سینمایی در کشورهای مختلف کنند.

فیلم های سینمایی یکی از محصولات خوب برای معرفی فرهنگ اسلام و ایران است. برگزاری هفته های فیلم با استفاده از این فرصت، قرار دادن بخش هایی از آن در شبکه های اینترنتی، اهدایCD های این فیلم به مخاطبان فرهنگی از جمله کارهایی است که می تواند در آینده صورت بگیرد. ولی در مقطع فعلی باید تلاش کنیم این فیلم وارد بازار سینمایی شود و وارد چرخه اقتصادی خودش شود.

منبع: رصد، پایگاه تحلیلی دفتر پژوهش