گزارش راهبردی ۲ اندیشکده آمریکایی

  اشراف: دو اندیشکده آمریکایی به بررسی آثار تحریم‌های بین‌المللی بر ذخایر ارزی ایران پرداخته و بر این باورند که فشار هر چه شدیدتر بر این ذخایر می‌تواند به همکاری بیشتر ایران در مذاکرات هسته‌ای آینده منتهی شود.

 چهارشنبه, 17 مهر 1392

به گزارش اشراف، اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی‌« و موسسه «اقتصاد جهانی روبینی» در گزارشی راهبردی به قلم «مارک دوبوویتز» ، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌، و «راشل زیمبا،» مدیر بازارهای نوظهور موسسه اقتصاد جهانی روبینی به تنظیم نخستین گزارش عمومی موجود از دارایی‌ها و ذخایر ارزی ایران پرداخته و این عوامل اقتصادی را مؤلفه‌ای مهم در تصمیمات مذاکره‌کنندگان ایرانی در دور قریب‌الوقوع گفت‌وگوهای هسته‌ای ارزیابی می‌کند. این گزارش به طرح 9 اقدام مشخص برای اعمال فشارهای بیشتر بر ذخایر ارزی ایران پرداخته که معتقد است می‌تواند ایرانیان را متقاعد سازد که ادامه برنامه هسته‌ای، اقتصاد ایران را به آستانه فروپاشی خواهد رساند.

سایت خبری تحلیلی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه آن را صرفا جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ها هرگز مورد تأیید اشراف نمی‌باشد.

■ ذخیره ارزی، عاملی کلیدی در محاسبات راهبردی سران ایران و موفقیت مذاکرات به شمار می‌آید ■ 

با توجه اینکه تنها چند روز دیگر به دور آینده گفت‌وگوهای گروه 1+5 باقی مانده است، «بنیاد دفاع از دموکراسی‌« و موسسه «اقتصاد جهانی روبینی» ، اقدام به انتشار گزارش تازه‌ای با عنوان «پول ایران چه زمانی تمام می‌شود؟» آثار تحریم‌ها بر ذخایر ارزی ایران و تراز پرداخت‌ها کرده‌اند. این گزارش نخستین گزارش عمومی در زمینه ارزیابی دارایی‌های ایران محسوب می‌شود؛ این دارایی‌ها عاملی کلیدی در محاسبات راهبردی سران ایران به شمار می‌آید که می‌تواند بر روند مذاکرات آینده برای دستیابی به توافقی بر سر برنامه هسته‌ای این کشور تأثیر چشمگیری داشته باشد.

■ ذخایر ارزی ایران برای دست‌کم 12 ماه دیگر کافی است ■ 

طبق این گزارش، ایران علی‌رغم تمام تحریم‌های بین‌المللی طراحی‌شده برای ممانعت از پیشرفت‌های هسته‌ای این کشور، در کمتر از یک سال می‌تواند به توانمندی‌های حساس هسته‌ای دست یابد. با وجود اینکه ذخایر ارزی در دسترس این کشور، کاهش چشمگیری یافته است، اما ایران هنوز از ذخایر و دارایی‌های «ثبت‌نشده» کافی برای گذران امور خود برای اگر نه بیشتر، که دست‌کم 12 ماه برخوردار است.

با این حال، به گفته دوبوویتز و زیمبا، با توجه به فشارهای سیاسی داخلی موجود بر رئیس جمهور ایران، حسن روحانی، که وی را به عمل به تعهدات خود برای حذف تحریم‌ها و ثبات اقتصادی ملزم می‌سازد، جدول زمان‌بندی سیاسی ایران ممکن است بسیار کوتاه‌تر از این مدت باشد. حکومت ایران ممکن است نگران این مسئله باشد که در صورت عدم دستیابی به توافقی هسته‌ای در کوتاه‌مدت، فشارهای بیشتری از جانب تحریم‌ها بتواند اقتصاد این کشور را به ورطه یک بحران اقتصادی و سیاسی خارج از کنترل بکشاند.

■ باید با فشارهای بیشتر، مواضع ایران بر سر میز مذاکره را تحت تأثیر قرار داد ■ 

قوانینی در مجلس نمایندگان تصویب و اکنون در انتظار بررسی در مجلس سنا است که می‌تواند راه‌های فرار موجود در برخی از تحریم‌ها را مسدود کرده، درآمدهای نفتی ایران را هدف قرار داده، تحریم‌های دیگری را علیه بخش‌های فعال اقتصادی ایران به اجرا گذاشته، و ذخایر ارزی این کشور را بیش از پیش در معرض خطر قرار دهد.

در این گزارش به ۹ اقدام مشخص اشاره شده است که آمریکا و هم‌پیمانانش می‌توانند با مبادرت به انجام آنها، بر شدت بحران تراز پرداخت‌های ایران افزوده، و ذخایر ارزی این کشور را بیش از پیش تحت فشار قرار دهند، با این امید که بتوانند بر مواضع تصمیم‌گیرندگان ایرانی بر سر میز مذاکرات هسته‌ای، تأثیر بگذارند:

■ ایران باید هدف ۹ تحریم‌ جدید قرار بگیرد ■ 

1- تحریم هر موسسه مالی که امکان دسترسی یا بهره‌برداری ایران را از ذخایر ارزی خود فراهم می‌کند.

2- کاهش چشمگیر واردات مجاز فرآورده‌های نفت خام ایران.

3- الزام کشورهای خریدار نفت خام ایران به کاهش چشمگیر صادرات کالاهای تجاری و غیرانسان‌دوستانه خود به ایران.

4- الزام هزینه کردن بخش معینی از وجوه امانی ایران، برای خرید کالاهای انسان‌دوستانه.

5- افزودن بخش‌های دیگر اقتصاد ایران که تحت مالکیت یا نظارت حکومت ایران و/یا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دارند، از جمله بخش‌های معدن و مهندسی و ساخت و ساز، به فهرست تحریم‌ها.

6- اجرای تحریم‌های شدید طلا با هدف ممانعت از دسترسی ایران به طلا برای تکمیل ذخیره ارزی خود.

7- اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه صادرات تجاری غیرنفتی ایران.

8- گسترش تعریف دامنه تحریم‌های نفت خام به گونه‌ای که تمام فرآورده‌های نفتی را شامل شود.

9- اعمال تحریم‌های بیشتر در برابر دارایی بنیادها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایران، و نهادهایی که تحت مالکیت یا نظارت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس، رهبر ایران، یا دیگر سازمان‌های وابسته قرار دارند.

■ تحریم‌ها نباید پیش از اقدامات قابل تایید و غیرقابل بازگشت ایران، لغو شوند ■ 

مارک دوبوویتز می‌گوید «ممکن است روحانی متوجه شده باشد که وضعیت ذخایر ارزی ایران وخیم‌تر از آنی است که وی انتظار داشته و بنابراین ممکن است اشتیاق بیشتری برای دستیابی به توافق داشته باشد. با این حال، مذاکره‌کنندگان غربی باید مراقب باشند که پیش از برداشتن گام‌هایی قابل تایید و غیرقابل بازگشت از سوی ایران، نباید هیچ گونه اقدامی در جهت حذف یا تخفیف تحریم‌ها انجام دهند. دولت اوباما و کنگره باید با هوشیاری کامل، اطمینان حاصل کنند که تحریم‌ها نه به صورت زودهنگام و نه به شیوه‌ای لغو نشوند که اعمال مجدد آنها در شرایط یا زمانی که ایران به تعهدات هسته‌ای خود پایبند نماند، دشوار شود. ایران علی‌رغم تمام مشکلات اقتصادی، و بدون افزودن فشار تحریم‌های بیشتر، احتمالاً از دسترسی کافی به منابع ارزی لازم برای دستیابی به توانمندی‌های حساس هسته‌ای برخوردار است. اعمال تحریم‌های بیشتر ابزار کارآمدی است برای کمک به روحانی که بتواند رهبر ایران، [آیت‌الله] علی خامنه‌ای را متقاعد کند که در صورت ادامه برنامه تسلیحاتی هسته‌ای، ایران با خطر فروپاشی اقتصادی مواجه است.»

■ تحمل دور تازه تحریم‌ها برای ایران بسیار دشوار خواهد بود ■ 

راشل زیمبا اضافه می‌کند که «با اینکه ایران می‌تواند برای تغییر مبدأ واردات مورد نیازش به شرکای تجاری خود در آسیا، زمان بیشتری بخرد، اما زمان مورد نیاز برای چنین اقدامی، از سوی دیگر می‌تواند انعطاف‌پذیری اقتصاد ایران را برای بازیابی و بهبود کاهش دهد. مدل سیستماتیک ’کانتری اینسایتس‘ موسسه اقتصاد جهانی روبینی نشان می‌دهد که همانطور که ذخایر اقتصادی ایران رو به پایان بوده و بانک‌های این کشور ناگزیر از اعطای وام به دولت هستند، نظام اقتصادی ایران روز به روز انعطاف‌ناپذیرتر می‌شود. با وجود چنین ضعفی می‌توان دریافت که در حالی که دور جدیدی از تحریم‌ها مورد بحث قرار گرفته‌اند، ایران باید برای تحمل شوک تازه‌ای که در راه است، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کند.»  

س/ن/۰۰۷۶۷/۱۴۶۸/

متن کامل این گزارش راهبردی توسط مرکز اشراف در حال ترجمه می‌باشد.