یادداشت محمدحسن قدیری ابیانه: آمریکا و شکست رویکرد «زانو برگردن دیگران»
📰قدس آنلاین 📆1 تیر 99
داستان اعتیاد مقام‌های کاخ سفید به اعمال تحریم اقتصادی علیه کشورهایی که با سیاست‌های یکجانبه و قلدرمآبانه آن‌ها سر سازگاری ندارند، این روزها پررنگ‌تر شده و صدای دوست و دشمن واشنگتن را درآورده است.
داستان اعتیاد مقام‌های کاخ سفید به اعمال تحریم اقتصادی علیه کشورهایی که با سیاست‌های یکجانبه و قلدرمآبانه آن‌ها سر سازگاری ندارند، این روزها پررنگ‌تر شده و صدای دوست و دشمن واشنگتن را درآورده است. ایالات‌متحده که در میان رشد سریع چین و دیگر رقبای جهانی، موقعیت برتر خود را ازدست‌رفته می‌بیند، در تلاش است به هر طریق ممکن و به‌ویژه با اعمال تحریم‌های اقتصادی به خیال خود، راه پیشرفت دشمنانش را سد کند؛ امری که تاکنون نتیجه معکوس به بار آورده است. امروز سیاهه بلندی از کشورها در جغرافیای جهانی از چین و کره شمالی در شرقی‌ترین نقطه از آسیای پهناور تا روسیه، ترکیه و حتی اتحادیه اروپا تا ونزوئلا و کوبا در غربی‌ترین منطقه از کره زمین از تحریم‌های آمریکایی در امان نبوده‌اند.
ایران هم که در سیاست خارجی آمریکا به‌عنوان دشمن تعریف‌شده از این قاعده مستثنا نیست. براساس آماری که به تازگی کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه داده، کاخ سفید تنها در سه سال گذشته از دولت ترامپ ۱۲۹ تحریم علیه کشورمان وضع کرده است. آمار ارائه‌شده البته چیز عجیبی نیست. روند ضد ایرانی از ابتدای تولد انقلاب اسلامی در سیاست خارجی آمریکا رخنه کرده و امروز به یکی از اصول آن تبدیل‌شده است؛ اما حال پرسش این است که تهران و دیگر کشورهای تحریمی چه اقدامی می‌توانند در راستای تقابل باسیاست‌های تهاجمی آمریکا انجام دهند؟
نخستین اقدام که به‌طور جد می‌تواند مدنظر این دولت باشد، تشکیل بلوکی از کشورهای تحریمی با هدف مقابله با سیاست‌های واشنگتن است. همان‌گونه که گفته شد، امروز کشورهای بسیاری از تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده متضرر شده و این تهدید برای دیگر کشورها هم وجود دارد. این کشورها هرکدام دارای ظرفیت‌های مهمی هستند که در تعامل با هم می‌توانند کشف شوند و رونق اقتصادی آن‌ها را به دنبال داشته باشد. اقدام حماسی ایران در اعزام پنج نفتکش به ونزوئلا می‌تواند به‌عنوان گامی آموزنده در این زمینه موردتوجه قرار گیرد. البته در این میان توجه به حذف دلار به‌عنوان سلاح مهم یانکی‌ها در جنگ اقتصادی هم به جد باید دیده شود. روسیه و چین پیش‌ازاین در زمینه حذف دلار از مبادلات بین خودشان و کاهش نفوذ آمریکا، گام‌های خوبی برداشته‌اند. این مسئله در ایران هم مورد توجه است و به‌ویژه در رابطه اقتصادی با ترکیه و عراق اعمال می‌شود؛ اما حذف دلار به توجه بیشتر و رویکرد جدی‌تر نیازمند است.
مرگ جورج فلوید، مرد سیاه‌پوست آمریکایی که چند هفته پیش زیر زانوی افسر پلیس سفیدپوست هموطن خود جان سپرد، ماهیت نژادپرستانه نظام آمریکایی را برملا نکرد؟ سیاست ایالات‌متحده در عرصه بین‌الملل هم «رویکرد زانو بر روی گردن» دیگران با ابزار تحریم است. این رویکرد غلط در عرصه داخلی شعله‌ور شده و اعتراض‌ها علیه بی‌عدالتی را به دنبال داشته است. در حوزه خارجی هم باید آن را از پیش شکست‌خورده دانست. امروز حتی اتحادیه اروپا به‌عنوان نزدیک‌ترین متحد، از سیاست‌ها یکجانبه واشنگتن و اعمال فشار بر دیگر کشورها دل‌زده و خشمگین است و این چیزی جز استیصال بیشتر آمریکایی‌ها را به دنبال نخواهد داشت. اکنون خرد شدن صدای استخوان‌های آمریکا با کسری بودجه ۴ تریلیون دلاری (درآمد نفتی ۸۰ سال ایران پیش از تحریم‌ها) و بدهی خارجی ۷۷ تریلیون دلاری در میان بحران اختلاف و دودستگی میان سیاستمداران، شکاف گسترده اجتماعی و بحران کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن به گوش می‌رسد؛ مسئله‌ای که جز نوید بر فروپاشی نظام تک‌قطبی، بیانگر چرخش محور جهان از غرب به شرق است.