پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰- سفیر اسبق ایران در مکزیک گفت: در نوار صوتی منتشر شده از سخنان ظریف، مطالبی بیان شد که نشان می دهد مدار ذهنی ایشان در مدار انقلاب اسلامی نمی چرخد و تحت تاثیر ذهنیت حاکم در محافل دیپلماتیک آمریکاست

 نقد دولت| انسیه ربیعی_ در 12 اردیبهشت به مناسبت روز معلم حضرت آیت الله خامنه ای در یک سخنرانی مهم از اظهارات بعضی از مسئولان که در روزهای اخیر از رسانه های مخالف جمهوری اسلامی پخش شد و تکرار حرفهای خصمانه دشمنان و آمریکا بود، ابراز تعجب و تأسف کردند و گفتند: "آمریکاییها سالها است که از نفوذ معنوی ایران در منطقه و عوامل آن یعنی نیروی قدس و شهید سلیمانی به شدت ناراحتند و اساسا سردار سلیمانی را به همین علت به شهادت رساندند، بنابراین نباید چیزی گفته شود که حرف آنها را تأیید کند."

این اولین واکنش رهبر انقلاب به فایل صوتی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان بود که در فضای رسانه های داخل و خارج از کشور جنجال زیادی به همراه داشت. در این میان برخی معتقد به استیضاح ظریف بودند و نسبت به سکوت مجلس در این باره انتقاد می کردند اما برخی دیگر مذاکرات وین را دلیلی برای ادامه حضور وی در وزارت خارجه برشمردند و به همین دلیل استیضاح را در این شرایط زمانی جایز نمی دانستند. 

این موضوع سبب شد تا با «محمدحسن قدیری ابیانه»، «پژوهشگر مسائل سیاسی و سفیر سابق ایران در کشور مکزیک و استرالیا» گفتگو کنیم. او به عنوان مخالف استیضاح وزیر امور خارجه کشور، به تحلیل عملکرد محمد جواد ظریف نیز پرداخت که در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید:

***شما یکی از شخصیت های صاحب نظر در مسائل استراتژیک کشور هستید، اتفاق اخیر را چگونه ارزیابی می کنید و به نظر شما محتوای این فایل بیانگر چیست؟

 در نوار صوتی منتشر شده از سخنان ظریف، مطالبی بیان شد که نشان می دهد مدار ذهنی ایشان در مدار انقلاب اسلامی نمی چرخد و تحت تاثیر ذهنیت حاکم در محافل دیپلماتیک آمریکاست و رابطه دیپلماسی با میدان را متوجه نیست. البته اگر با حسن ظن به این قضیه نگاه کنیم.

*میدان در خدمت دیپلماسی یا دیپلماسی در خدمت میدان؟

 ظریف در فایل صوتی می گوید: "دستگیری نظامیان آمریکا در آبهای سرزمینی ما برای ممانعت از برجام بود" یعنی اگر آمریکایی ها وارد آبهای ما و نزدیک جزایر ما می شوند نباید دستگیرشان کنیم؟ اگر دستگیرشان کنیم برجام بهم می خورد؟ این چه برجامی است که دستگیری متجاوزان آمریکایی برهم زننده آن است؟ آیا میدان باید در خدمت دیپلماسی باشد یا دیپلماسی در خدمت میدان؟ این دو مکمل هم هستند. مثلا در این فایل صوتی، سردار سلیمانی را جزو موانع برجام معرفی می کند در حقیقت مبارزه با داعش، سلطه و جنایات داعش مانع برجام است. ما باید به داعشی اجازه می دادیم که در سوریه و عراق حاکم گردند تا خواسته آمریکایی ها برآورده شود و بعد بلایی بدتر از بلایی که سر مردم سوریه آوردند را سر ما بیاورند! زنان ما را به بردگی بگیرند و در بازار برده فروشان به حراج بگذارند تا ظریف بتواند در مذاکرات با آمریکایی ها لبخند و رضایت آنها را به همراه داشته باشد.

 ***در بخشی از این فایل صوتی به روابط ایران و روسیه اشاره شده؛ نظر شما در این باره چیست؟

 آقای ظریف می گوید: «روسیه از موانع برجام بود و می خواستند به نتیجه نرسد». اما نکته مهم این است که وقتی آمریکایی ها و اروپای ها مساله تحریم تسلیحاتی ایران را مطرح می کنند روسیه و چین مخالف هستند ولی تعجب هم می کنند که چقدر زود آقای ظریف این تحریم تسلیحاتی را پذیرفت.

 *ظریف قرار است مدافع منافع ما باشد یا مدافع منافع آمریکا؟

 البته روسیه و چین در این مخالفتشان با تحریم تسلیحاتی ایران منافع دارند چون می خواهند سلاح های خود را به ایران بفروشند اما آیا ما که آمریکایی ها و اروپایی ها به ما سلاح نمی فروشند خودمان راه خرید سلاح از روسیه و چین را هم ببندیم؟ حال سوال این است آیا مخالفت روسیه با این تحریم ها به معنای کارشکنی روسیه در مذاکرات برجام است؟ آیا همین الان که روسیه و چین با قاطعیت می گویند تحریم ها علیه ایران باید برداشته شود آیا این کارشکنی است؟ این کارشکنی در راه مصالح ایران است یا مصالح آمریکا؟ ظریف قرار است مدافع منافع ما باشد یا مدافع منافع آمریکا؟ ظریف مقدمات دیپلماسی را هم بلد نیست.

***عملکرد آقای ظریف را به طور کلی چگونه ارزیابی می کنید؟

 معتقدم که ظریف حتی در صورت حسن نیت، مقدمات دیپلماسی را هم بلد نیست. درست است که در سازمان ملل و نیز سفیر ایران در نیویورک و معاون بین الملل بوده است اما یک نگاه جامع و اساسی ندارد. من ظریف را از طرفی یک فرد مرعوب می دانم؛ زیرا کسی که می گوید آمریکا اگر دلش بخواهد می تواند 10 دقیقه ای کل سیستم نظامی ما را فشل کند یک مرعوب است. در دنیا معمولا نکته ای را برای دیپلماسی در نظر می گیرند به خاطر همین هم اجاه نمی دهند سفرا یا مامورین برای مدت طولانی در کشوری بمانند و آنها را جا به جا می کنند چون معتقدند اگر کسی در یک کشوری برای مدت زیادی باقی بماند علاقمندی های بومی به آن کشور پیدا می کند و این علاقه باعث می شود نتواند منافع کشور خودش را در قبال جایی که ماموریت دارد و در تضاد است به طور جدی دنبال کند.

* قدم زدن با وزیر خارجه آمریکا برای ظریف افتخار است

 آقای ظریف از دوران دبیرستان در آمریکا بوده و به نظرم گرفتار این بیماری بومی شده و علایق زیادی به آمریکا دارد. ضمن اینکه آقای ظریف دانش آموز دبیرستانی و بعد دانشجوی دانشگاه آنجا بوده و اینکه بتواند با وزیر خارجه آمریکا ملاقات کند و قدم بزند برایش افتخار محسوب می شود و این مساله او را از داشتن یک نگاه جامع و منطبق با منافع ملی ما دور می کند و من معتقدم که این بومی شدن آقای ظریف در آمریکا مانعی است که بتواند مذاکره کننده خوبی برای کشور باشد و برجام هم این را ثابت کرد. او مدت زیادی در آمریکا بوده و می گوید امضای کری ضمانت است در حالی که امضای کری و رئیس جمهور آمریکا و حتی مصوبه کنگره و حتی مصوبه شورای امنیت ملی سازمان ملل هم ضمانت نیست کما اینکه این برجام در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید و آمریکا زیر آن زد. پس این را که رئیس جمهور بعدی هم می تواند لغو کند! کنگره اگر چیزی را تصویب کرد می تواند بلافاصله خلاف آن را نیز تصویب کند و در شورای امنیتی که آمریکا حق وتو دارد کاری نمی شود کرد اگر که آمریکا خلاف آن عمل کند.

*ظریف با عینک آمریکایی نسبت به چین و روسیه بدبین است

***به نظر شما چرا وزیر امور خارجه کشورمان نسبت به توافق با چین و روسیه بدبین است؟

 آقای ظریف به عنوان کسی که در آمریکا زندگی کرده، یک دید منفی نسبت به روسیه و چین دارد. به عنوان مثال می گوید: «چین خودش نیازمند آمریکاست» و این موضع را بعد از امضای تفاهم نامه 25 ساله ایران با چین می گیرد یا نگاه منفی به روسیه دارد مثلا مخالفت روسیه با تحریم تسلیحاتی ایران را کارشکنی در مذاکرات می داند نه نقطه امتیاز ایران در مقابل غرب. اگر ظریف نگاهی که نسبت به چین و روسیه دارد نسبت به آمریکا داشت برجام متفاوت می شد. اما او نمی تواند نگاه متفاتی داشته باشد و اینجا جای وادادگی است یا مثلا وقتی آقای صالحی که فرد اخلاق مداری است در مذاکره با آمریکا طرف مقابلش استاد او در ایالات متحده بوده، اینجا احساس می کنم لغزشی می تواند اتفاق بیفتد؛ زیرا با استادی پای میز مذاکره است که به او آموخته است. معمولا کشورها ماموران خود را پس از 3 سال جا به جا می کنند تا این حالت بومی شدن در افراد ایجاد نشود اتفاقی که در این سال ها برای آقای ظریف در آمریکا افتاده است.

*اصل برای ظریف توافق است نه منافع ملی

 *** آقای ظریف معتقد است که هر توافقی بهتر از عدم توافق است. این دیدگاه را چطور ارزیابی می کنید؟

 وقتی که آقای ظریف می گوید: «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» این نشان می دهد که اصل برای او توافق با آمریکاست نه مصالح ملی. این در حالیست که جان کری گفته بود: «عدم توافق بهتر از توافق بد است.» از نظر دیپلماتیک حرف کری صحیح و حرف ظریف خطا و فاجعه است، یا در نظر بگیرید وقتی آقای روحانی وسط مذاکرات می گوید: «آب خوردن ما هم به برجام بستگی دارد» این سم مهلک برای مذاکرات است. افراد عادی و حتی بیسواد هم میفهمند که در یک معامله نباید خود را نیازمند مفرط برای انجام آن معامله نشان داد.

* ظریف رفتارهای غیردیپلماتیک زیادی دارد

 مثلا فرض کنید آقایی می خواهد برای همسرش لباسی بخرد، همسرش در حضور فروشنده بگوید یا این لباس را برای من میخری یا من خودم را می کشم، دیگر جایی برای چانه زنی با فروشنده نمی ماند بلکه ممکن است قیمت لباس را هم بالاتر ببرد. لذا آقای ظریف را اصولا در سطح اینکه بخواهد دیپلماسی کشور را هدایت کند، نمی بینم. دانستن زبان خیلی خوب است ولی کفایت نمی کند. باید در خودش این اقتدار را ایجاد کند من آقای ظریف را فرد بسیار ضعیفی می دانم، او فردی مرعوب، مجذوب و شیفته غرب است و هم به توانایی های ملت ما اعتماد و اعتقادی ندارد و از اینکه غربی ها او را تحسین کنند به شدت دچار شعف می شود در حالی که نباید اینگونه باشد. ظریف رفتارهای غیردیپلماتیک زیادی دارد از جمله قهقه زدن در مذاکرات. این عمل برای وزیر یا حتی دیپلمات رفتار خوبی نیست. متانتی که یک وزیر یا سفیر باید داشته باشد را ندارد. وزارت خارجه از نظر مدیریتی فشل است و نتوانسته وزارت خارجه را مدیریت کند و بسیاری از پرسنل وزارت خارجه از مدیریت ایشان ناراحت هستند اما نمی توانند در آنجا اظهارنظر کنند چون فوری برکنار می شوند. 

*سیاست های این دولت باعث تشدید تحریم ها شد

***به نظر شما موضع گیری مجلس در قبال فایل صوتی منتشر شده باید چگونه باشد؟ استیضاح را جایز می دانید یا خیر؟

 مجلس اگر بخواهد می تواند وزیر را استیضاح و حذف کند اما سوال اینجاست که آیا در این فاصله کوتاه مصلحت است که او عزل شود یا خیر؟ 8 سال مملکت را معطل برجام کردند و نه تنها هیچ دستاوردی نداشتند بلکه به تحریم ها نیز افزوده شد. اتفاقا سیاست این دولت باعث تشدید تحریم ها شد. حالا ادعا دارند که می توانند در این فرصت کوتاه برجام را زنده کنند و در حال مذاکراتی هم هستند؛ اگر در این مقطع ظریف استیضاح شود خواهند گفت این اقدام باعث شد تا تحریم ها باقی بماند در حالی که قطعا این سیاست هم به شکست می انجامد. مگر اینکه مثل برجام که امتیاز دادند و هیچ گرفتند امتیاز بدهند وهیچ بگیرند تا برای مقطع انتخابات یک امتیازات مختصری را بگیرند که بتوانند برجام را زنده جلوه نشان دهند و از آن در انتخابات بهره ببرند.

* امتیازات آمریکا در مذاکرات مثل آبی است که قبل از ذبح به قربانی می دهند 

آمریکا هم مایل است جناح اصلاح طلب، امثال ظریف و روحانی در ایران حاکم باشند چرا که آمریکا معتقد است این جناح تسلیم پذیر است و می توان از آنها امتیاز گرفت. البته تعبیر من از این امتیاز های مختصری که قرار است بدهند مثل آبی است که به قربانی می دهند قبل از ذبح، که در آن نیت خیری وجود ندارد. مختصر گشایشی را ممکن است ایجاد کنند برای اینکه بیشتر از آن را به ایران تحمیل کنند.

***بر اساس این فایل منتشر شده، دوگانه دیپلماسی و میدان مطرح شد که در جامعه انعکاس پیدا کرد، نظر شما در این باره چیست؟ در فضای سیاست داخلی و خارجی مطرح کردن این دوگانه چه تبعاتی به دنبال دارد؟

ظریف مدعی بود میدان پشتیبان دیپلماسی نیست، خطاب به وی می گویم الان تیم وزارت خارجه در وین هستند تا مذاکره کنند. هم زمان با این مذاکره، اتحادیه اروپا که شما به آن امید بسته اید که با تحریم ها مخالفت کند و در نقش میانجی باشد، تحریم های ایران را وسط مذاکرات وین افزایش داد. از سوی دیگر نطنز را هم که منفجر کردند؛ پس دیپلماسی منهای میدان یعنی این. خداروشکر که میدان دست آقای ظریف نیست وگرنه مملکت و تمامیت ارضی کشور را می فروختند.

* فرمایشات رهبری مشفقانه نبوده بلکه توبیخ گرایانه بوده است

***مقام معظم رهبری مواضع آقای ظریف را در فایل صوتی مورد انتقاد قرار دادند. نظر شما در این رابطه چیست؟

ملاحظه آقای ظریف را کردند وگرنه ظریف مستحق توبیخ شدید و حتی کتبی بودند. ظریف به دنبال فرمایشات رهبری نظرات خود را بحث های کارشناسی نامید و نوشت: «بیانات مشفقانه مقام معظم رهبری همچون همیشه برای من و همکارانم ختم کلام و نقطه پایانی برای بحث های کارشناسی است.» اولا فرمایشات رهبری مشفقانه نبوده بلکه توبیخ گرایانه بوده است ثانیا مواضع ظریف که منطبق با نظرات جناح راست آمریکا علیه انقلاب اسلامی، سپاه قدس و شهید سلیمانی بوده کارشناسی نبوده که بخواهند بحث های کارشناسی را پایان بخشند. مواضع ظریف نشان داد که مواضعش با پمپئو در این موارد یکسان است. اینکه بعداز ترور شهید سلیمانی بلافاصله ظریف دم از مذاکره با آمریکا زد و ترور این شهید را مانعی برای ادامه مذاکره ندانست نشان دهنده عدم صلاحیت وی برای هدایت دستگاه دیپلماسی کشور است. تعریف و تمجید از برجام و اف ای تی اف و .. مثل مشفقانه خواندن پیام رهبری نسبت به خودش است. مقام معظم رهبری حرف های زده شده را «مایه تاسف» و«تکرار حرف های خصمانه آمریکا» ،«خطای بزرگ» و«دشمن شاد کن» عنوان فرمودند. کجای فرمایشات رهبری مشفقانه و کجای بیانات ظریف کارشناسی بود؟

* هشدار برای مجلس و دولت

 ***با توجه به اینکه در آستانه انتخابات هستیم، اگر پیشنهادی برای مجلس و دولت دارید؛ بفرمایید.

می خواهم یک هشدار بدهم. معمولا وقتی مجلسی ها، دولتی ها یا وزارت خارجه دوره مامورتشان رو به اتمام است سعی می کنند در جاهایی منصوب شوند که بتوانند در دولت بعد هم صاحب منصب باشند. یکی از مناصب جذاب برای بسیاری از وزرا، مسئولان دولت و کسانی که در وزارتخانه هستند پست های سفارت خانه است و معمولا سفارت خانه را از افراد خودشان پر می کنند. در وزارت خارجه دوره ماموریت 3 ساله است، بنابراین هر ساله یک سوم کل نیروهای مامور در خارج از کشور برمیگردند، اعم از سفیر و همه پرسنل. الان دوره بازگشت آنهاست. 

*برخی در وزارت خارجه با نظام زاویه دارند

به اندازه یک سوم نیروهای ایرانی که در خارج هستند به ماموریت می روند الان می خواهند نیروهای خودشان را در وزارت خارجه و خارج از وزارت خارجه به نمایندگی های ما اعزام کنند تا در آنجا باشند. برای سفرا، مقامات میفرستند چه مقامات وزارت خارجه چه مقامات دستگاه های دیگر، از سایر پرسنل هم در وزارت خارجه کسانی را می شناسم که با انقلاب اسلامی و نظام زاویه دارند و جزو هم جناحی های خودشان هستند و برعکس سعی می کنند نیروهای پایبند انقلاب را منزوی کنند.

بنابراین پیشنهاد اکید من این است که مجلس و سایر نهاد های مربوطه مانع این اقدام شوند و برای اینکه سفارت خانه های ما خالی نمانند، دوره کسانی که الان ماموریت هستند را 3 ماه تمدید کنند و اگر قرار است نیروی جدیدی اعزام شود اجازه دهند دولت بعدی این کار را انجام دهد چون اگر این افراد به خارج بروند؛ رفتن و برگشتن آنها هزینه زیادی به دوش دولت خواهد گذاشت. الان اصلاح طلب ها که می دانند دوره اشان تمام شده و احتمال حضور نیروهای انقلاب زیاد است می خواهند خود را به دولت بعدی تحمیل کنند.

naghdedolat.ir/news/id/5779