تاثیر هدفمند سازی یارانه های سوخت بر صنایع کشور
باسمه تعالی
تاثیر هدفمند سازی یارانه های سوخت بر صنایع کشور
زمینه های گسترش صنایع انرژی خورشیدی در ایران
دکتر محمد حسن قدیری ابیانه
کارشناس عالی مدیریت استراتژیک
قیمت های یارانه ای سوخت و عرضه بسیار ارزان سوخت در کشور میل به استفاده از انرژی های فسیلی را در ایران دامن زده بود و انرژی خورشیدی و نیز سایر انرژی های تجدید پذیر به صرفه جلوه نمی کردند.
این امر مانع اصلی گسترش استفاده از انرژی های نو در کشور بود.
گازوئیل و نفت سفید در ایران به قیمت لیتری 16 و نیم تومان به مصرف کننده عرضه می شد، یعنی به قیمت بشکه ای 2622 تومان.
جدول زیر قیمت فرآورده ها قبل از هدفمند سازی و نیز قیمت فوب خلیج فارس را با نرخ های آزاد و دولتی دلار مشخص می سازد.
شرح |
قیمت قبل از هدفمندسازی (تومان) |
قیمت فوب خلیج فارس (سنت) |
قیمت
بر حسب |
قیمت
بر حسب |
بنزین (لیتر) |
150 - 100 |
84 |
1030 |
1600 |
نفت گاز(گازوئیل) (لیتر) |
16.5 |
84 |
1030 |
1600 |
نفت سفید (لیتر) |
16.5 |
89.9 |
1100 |
1700 |
نفت کوره (لیتر) |
9.45 -3.06 |
70 |
858 |
1330 |
گاز مایع (لیتر) |
3.089 |
59 |
723 |
1121 |
گازطبیعی (مترمکعب) |
16.8 |
9.4 |
115.2 |
179 |
مآخذ: امور بین الملل شرکت نفت
ایران، 22 فوریه 2012 |
نرخ فوب خلیج فارس یعنی قیمت عمده فروشی در خلیج فارس. برای محاسبه قیمت فرآورده ها باید هزینه های انبار، حمل و نقل و توزیع آن را نیز به آن اضافه کرد.
اینک سیاست دولت در زمینه هدفمند سازی قیمت فرآورده ها که قرار است ظرف سه ساال آینده قیمت ها واقعی شود زمینه را برای تحولی اساسی فراهم آورده است. این امر به معنی افزایش چشمگیر قیمت سوخت و استفاده بهینه از این ثروت خداداد در جایی بهتر به نفع اقتصاد کشور می باشد.
از جمله اثرات بسیار مهم هدفمند سازی یارانه فرآورده های نفتی از یک طرف صرفه جویی در مصرف انرژی و از طرف دیگر روی آوری به انرژی های غیر فسیلی و از جمله انرژی خورشیدی است که با توجه به آفتاب خیز بودن عمده مناطق ایران از اهمیت بسیاری بر خوردار است.
هدفمند سازی در صنایع کشورمان نیز تاثیر به سزایی خواهد داشت.
اثرات هدفمند سازی در صنایع:
برخی از این اثرات عبارتند از:
1) میل به صرفه جویی در مصرف سوخت در کارخانجات چه به عنوان عامل روشنایی و چه موتور محرکه دستگاه ها بالا خواهد رفت.
2) رعایت استاندارد مصرف انرژی در برق مصرفی کالاهای تولیدی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
3) میل به استفاده از انرژی خورشیدی و سایر انرژی های نو در محیط کارخانه افزایش خواهد یافت.
4) تشخیص مزیت ها یاقتصادی تولید و سرمایه گذاری در تولید با شفاف سازی قیمت ها ممکن و آسان خواهد شد.
5) مشخص خواهد شد که کدام تولید زیانده بوده و کدام تولید صرفه اقتصادی خواهد داشت.
6) قطعا زیانده بودن برخی صنایع مشخص خواهد شد و این نوع کارخان ها اگر نتوانند وضعیت خود را با صرفه اقتصادی تطبیق دهند به تعطیلی کشیده خواهند شد.
7) صنایع تولید ملزومات استفاده از انرژی خورشیدی و سایر انرژی های نو به سرعت رو به گسترش خواهد بود زیرا بازار این نوع محصولات افزایش خواهد یافت.
با توجه به مراتب فوق ضروری است از سرمایه گذاری در هر صنعت و پروژه ای که با قیمت های غیر یارانه ای سوخت صرفه اقتصادی ندارد خودداری شود زیرا قرار است ظرف مدت کوتاهی هدفمند سازی تکمیل گردد.
بویژه صنایع خودرو سازی که محصولاتشان مصرف کننده سوخت است نهایت دقت را در تولیدات خویش بنمایند و بازار خودرو را در شرایط غیرریاینه ای سوخت مورد ارزیابی مجدد قرار دهند.
رعایت موضوعات فوق و پیش بینی صرفه اقتصادی موجب خواهد شد سرمایه های کشور در مواردی هزینه گردد و سرمایه گذاری شود که ایران دارای مزیت اقتصادی است.
البته ایران دارای مزیت قیمت انرژی است. اما نمی توان قیمت های یارانه ای سوخت را مزیت انرژِی در ایران محسوب نمود. آنچه در ایران رخ می داد یعنی عرضه سوخت به بشکه های کمتر از 3 هزار تومان را می توان یک اشتباه بزرگ محسوب کرد.
مزیت انرژِی ایران این است که هزینه های را که دیگر کشورها باید برای حمل و نقل سوخت به کشورشان بپردازند ما نباید بپردازیم زیرا خود دارای ذخایر سوخت می باشیم.
با توجه به مراتب فوق، محصولات صنایع مربوط به انرژِی های تجدید پذیر از قبیل انرژِی خورشیدی و بادی با بازار بسیار گسترده روبرو خواهد شد و به صرفه خواد بود.
هدفمندسازی یارانه ها که در حال اجرا است، ضرورتی تام و حتمی دارد و انقلابی بزرگ در جهت اصلاح وضعیت اقتصادی و جلوگیری از اتلاف سرمایه ها دارد و می بایست با دقت و صلابت به مراحل نهایی آن برسد.