پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

ماجرای پرونده فساد آقازاده ها و پسران وزرای کابینه اردوغان خبر مهم رسانه های ترکیه و منطقه است. پرونده ای که بزرگترین رسوایی تاریخ جمهوری ترکیه لقب گرفته است. طی یک هفته اخیر دستگاه مبارزه با فساد در ترکیه، فرزندان برخی از وزرای دولت و ده ها تن دیگر را به اتهام فساد مالی و پولشویی دستگیر کرد. پرونده فساد در ترکیه ابعاد گوناگونی داشته و هم مربوط به حزب عدالت توسعه و هم احزاب مخالف است. بیشتر کسانی که بازداشت شده اند از هواداران یا اعضای حزب عدالت و توسعه و یا از اعضای دولت به شمار می روند.
از دیدگاه سیاسی هم اگر به این مساله جدا از مباحث مالی آن (که موضوعی حقوقی و کیفری محسوب می شود) توجه کنیم مهم ترین وجه تاثیرگذار در این پرونده انتخابات ۲۰۱۴ ترکیه است.
به نظر می رسد هدف کنونی مخالفان حزب عدالت و توسعه آن است که با مخدوش کردن چهره آک پارتی و متهم کردن آنها به فساد، بتوانند نوعی موج در جامعه ترکیه ایجاد کنند تا اقتدار این حزب را در انتخابات پیش رو از بین ببرند
در واقع از نگاه دولت این پرونده نوعی بحران آفرینی برای دولت آک پارتی محسوب می شود تا نوع واکنش دولت ترکیه را نسبت به دستگاه قضا (دستگاهی که به طور سنتی تحت تاثیر لائیک ها و سکولارها بوده است) محک زنند، یا ببینند وی به آرای دستگاه قضا تمکین می کند یا نه. در این بین واکنش دولت اردوغان، سخنان او و فرافکنی وی تا حدی قابل پیش بینی بود و باید منتظر بود تا ابعاد مختلف این پرونده آشکارتر گردد. در واقع پرونده هر چند که به جلوتر رود، ابعاد مشخص تری از آن روشن می شود.
در رقابت های داخلی احزاب (به ویژه حزب جمهوری خواه خلق و حزب حرکت ملی) در ترکیه همواره تلاش کرده اند تا به روش های مختلف دولت اردوغان را دولتی ناکارآمد جلوه دهند. احزاب مخالف تقریبا نوعی نفوذ سنتی در ارکان قضایی، دادگستری و نظامی ترکیه داشته اند.
به عبارتی دیگر هر چند در طول یک دهه گذشته دولت اردوغان تلاش کرده تا به تاثیر این احزاب در دستگاه های قضایی و ارتش پایان دهد و نفوذ آنها را کاهش دهد، ولی هنوز جای پایی از آنها در حوزه و دستگاه قضاوت ترکیه باقی مانده و وجود دارد.
همچنین احزاب مخالف نقشی سنتی در دستگاه پلیس ترکیه داشته اند. اکنون هم اردوغان با انتقادات شدید نمایندگان مجلس و واکنش تند احزاب مخالف دولت مواجه بوده و حزب مردم جمهوریخواه، دولت را مسئول این رسوایی می‌داند. دراین بین احزاب مخالف (که همواره در پی بهانه ها و فرصتهایی برای حمله به اردوغان بوده اند) در نگاه نخست درخواستی حداکثری داشتند.
احزاب مخالف به دنبال آنند که دولت را در آستانه انتخابات از مهره های تاثیر گذار خالی کرده و یا مثلا نفرات دوم و سوم حزب را محروم کنند. سپس این محرومیت را ابزاری قرار دهند تا در دادگاه قانون اساسی بر ضد حزب آک پارتی اقدام به شکایت کنند. در این حال با توجه به نفوذ نسبی آنها در دادگاه قانون اساسی ترکیه، در نظر دارند با حمایت هایی از ارتش، یا حزب عدالت و توسعه را منحل و یا به عنوان حزبی ناکارآمد و بدون شانس در انتخابات پیش رو جلوه دهند. حال در چنین شرایطی که احتمال تغییر ساختار سیاسی در ترکیه بیش از گذشته احساس می شود، آینده روابط ایران وترکیه بعد از تغییر قدرت نیز حائز اهمیت است. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند ایران وترکیه که در چند سال گذشته از روبط تقریبا مستحکمی در بیشتر زمینه های سیاسی و اقتصادی با یکدیگر برخوردار بودند با تغییر دولت و افتادن قدرت به دست احزاب دیگر این کشور احتمال تغییر در روابط این دوکشور وحتی تنزل روابط با آمدن احزابی که با سیاست های امریکایی- اسرائیلی نزدیک هستند وجود دارد
در این راستا سیاست روز در گفت وگو باکارشناسان به تبیین آینده روابط ایران و ترکیه در پی تغییر دولت احتمالی پرداخته که به شرح ذیل است

ایران و ترکیه منافع مشترکی دارند
محمدحسن قدیری ابیانه کارشناس مسائل بین الملل در این خصوص گفت : تحولات اخیر در ترکیه و حمله به دولت اردوغان بخاطر مساله فساد در این کشور نیست، برنامه هدایت شده از سوی آمریکا علیه ترکیه بخاطر رعایت نشدن تحریم‌های تحمیلی آمریکا است این در حالی است که آمریکا خود محور فساد و فسادآفرینی است.
وی افزود آمریکایی‌ها در حقیقت بخاطر عدم همسویی ترکیه با تحریم‌های ایران آنها را مورد هجوم قرار داده. دخالت سفارت و سفیر آمریکا در این طراحی‌ها به وضوح مشهود است و رسانه‌های ما نباید از آنچه غرب فساد در ترکیه بخاطر عدم همسویی در تحریم ایران است همراهی کند.
این کارشناس مسائل بین الملل گفت :هر کس یا فردی که به هر دلیلی در شکستن تحریم‌های آمریکا علیه ایران نقش داشته این اقدام او باید مثبت ارزیابی شود البته در شرایط فعلی دامن نزدن به این قضیه و عدم همسویی با تبلیغات غربی به مصلحت می‌باشد.
وی در مورد آینده روابط ایران و ترکیه نیز گفت :ایران و ترکیه در دولت‌های مختلف که گرایشات متفاوتی داشتند همواره از روابط گسترده‌ای برخوردار بودند زیرا دو کشور همسایه با منافع مشترک هستند، نه ایران می‌تواند ترکیه را نادیده بگیرد و نه ترکیه ایران را و این علی‌رغم تفاوت‌هایی است که ایران با سیاست‌های هر دولتی با هر گرایشی داشته است. مثل تفاوت نگاه ما و دولت اردوغان به مسائل سوریه. البته امیدوار هستیم هر نوع تغییر احتمالی در ترکیه در راستای همسویی با آمریکا و اسرائیل نباشد. 

احتمال تنزل روابط ایران وترکیه وجود دارد
حسن هانی‌زاده دیگر کارشناس مسائل سیاسی در این خصوص گفت: با توجه به فشارهای داخلی و خارجی و اتهام‌زنی‌های گسترده علیه دولت رجب طیب اردوغان و نیزوجود احزاب لاییک و چپ و ملی که به صورت مقتدرانه وارد صحنه سیاسی شده‌انداحتمال تنزل روابط وجود دارد.
وی افزود: دولت رجب طیب اردوغان با یک مشکل جدی برای ادامه حضور مواجه است هم‌اکنون احزاب مختلفی در مورد بزرگ‌نمایی شبکه فساد در دولت وی هستند در این حال آمریکا!؟ هم به دنبال تضعیف دولت اردوغان است.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: با توجه به شرایط فشارهای داخلی و خارجی و نیز توطئه‌چینی‌های اخیر به نظر نمی‌رسد که اردوغان تا پایان عمر دولت بتواند در خدمت باقی بماند. ضمن اینکه انتخابات محلی هم در پیش است.
هانی‌زاده با اشاره با احتمال تغییر آرایش سیاسی دولت ترکیه در خصوص آینده روابط این کشور با ایران گفت: به طور حتم تغییر در ساختار سیاسی و قدرت ترکیه تاثیر مستقیمی بر روابط ایران و ترکیه خواهد گذاشت به ویژه اینکه اگر احزاب چپ و لائیک وارد عرصه شوند روابط تهران آنکارا دچار مشکل خواهد شد و این روابط را تا حد زیادی دچار تنزل خواهد کرد.
وی با اشاره به همکاری‌های یازده سال گذشته ایران و ترکیه خاطر نشان کرد: ایران و ترکیه همکاری‌های اقتصادی مستحکمی با یکدیگر داشتند که تغییر در ساختار سیاسی روابط سیاسی و اقتصادی ایران با ترکیه را نیز دچار تغییر خواهد کرد.
وی همچنین گفت در تحولات منطقه‌ای نیز اردوغان ممکن است سیاست‌های خود را در منطقه تعدیل و این امر موجب می‌شود که احزاب لائیک و سکولار به آمریکا نزدیک و اثرات تخریبی برای منطقه به همراه آورد.

روزنامه سیاست روز