پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

باسمه تعالی

راهکارهایی برای مواجهه با بازار رو به بحران خودرو

دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

کارشناس عالی مدیریت استراتژیک

www.ghadiri.ir

mh.ghadiri@gmail.com

شاید عنوان مقاله برای عده ای قابل هضم نباشد و با اصطلاحی بحران برای بازار خودرو موافق نباشند. در این صورت توصیه می گردد به مطالعه این مقاله بپردازند.

قیمت های یارانه ای سوخت و عرضه بسیار ارزان سوخت در کشور میل به استفاده از خودروهای شخصی و آنهم از نوع پر مصرف را رونق داد و بر اساس این بازار کاذب، رونق کارخانجات اتومبیل سازی در ایران شکل گرفت.

در نتیجه این بازار کاذب،  مردم در مناطق مختلف خواستار تاسیس کارخانه خودرو سازی در منطقه و شهر خود شده و دولت نیز تاسیس کارخانه خودروسازی را به عنوان راه حلی برای رونق اقتصادی در آن منطقه ارزیابی کرده و از تاسیس کارخانجات جدید خودرو سازی استقبال و حمایت می نماید.

البته وجود این بازار موجب پیشرفت در صنعت خودروسازی در کشورمان شده است به نحوی که ایران حتی در کشورهایی مثل ونزوئلا و سوریه کارخانه خودرو سازی تاسیس کرده است.

از سوی دیگر طرح هدفمندسازی یارانه ها در حال اجرا است که ضرورتی تام و حتمی دارد.

بر اثر هدفمندسازی قرار است قیمت های سوخت و از جمله بنزین ظرف سه الی چهار سال آینده واقعی و در حقیقت غیر یارانه ای شود.

قیمت جهانی هر بشکه نفت خام در حال حاضر حدود 110 دلار می باشد. با توجه به اینکه هر بشکه صادراتی 158 ممیز 91 صدم لیتر می باشد، لذا قیمت عمده فروش هر لیتر نفت خام حدود 62 سنت است. به عبارت دیگر هر لیتر نفت خام به قیمت دلار آزاد (هر دلار 1900 تومان) معادل 1178 تومان و با احتساب نرخ دلار دولتی (هر دلار 1226 تومان) لیتری 760 تومان می باشد.

به عبارتی دیگر در حال حاضر قیمت بنزین آزاد (لیتری 700 تومان) از قیمت نفت خام حتی با احتساب دلار دولتی نیز ارزانتر است.

جدول زیر قیمت فرآورده ها قبل از هدفمند سازی و  نیز قیمت فوب خلیج فارس را با نرخ های آزاد و دولتی دلار مشخص می سازد.

هم اینک صحبت از بنزین لیتری 1000 تومان در مرحله بعدی هدفمند سازی است که البته هنوز از قیمت نفت خام با احتساب قیمت آزاد دلار کمتر است و اگر روزی بخواهد بنزین به قیمت تمام شده (چه دلار غیر یارانه ای و چه برای خود بنزین غیر یارانه ای) عرضه گردد قیمت آن بین به 1200 تا 1800 تومان در هر لیتر با احتساب هزینه حمل و نقل و توزیع خواهد رسید.

نرخ فوب خلیج فارس یعنی قیمت عمده فروشی در خلیج فارس. برای محاسبه قیمت فرآورده ها باید هزینه های انبار، حمل و نقل و توزیع آن را نیز به آن اضافه کرد.

این در صورتی است که سود و مالیاتی برای تولید و حمل و توزیع و فروش بنزین در نظر گرفته نشود.

حال با توجه به قیمت های مطرح چنانچه فرض گردد که همین امروز قیمت های سوخت واقعی شود، می توان تاثیر آن بر بازار خودرو در کشور را مورد ارزیابی قرار داد.

اثر هدفمند سازی یارانه ها بر بازار خودرو سازی

آثار چنین تحولی به شرح زیر خواهد بود:

1-                امکان استفاده از خودروی شخصی کاهش خواهد یافت.

2-                بازار خودروهای شخصی کاهش خواهد یافت.

3-                ماشین های پر مصرف مشتری های خود را از دست خواهند داد.

4-                میل به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی افزایش خواهد یافت.

5-                میل به استفاده از وسایل حمل و نقل تک سرنشین مثل موتور سیکلت و دوچرخه افزایش خواهد یافت.

6-                ماشین های کم مصرف بازار بهتری نسبت به ماشین های پر مصرف پیدا خواهند کرد هر چند کلا میل به استفاده از هرگونه خودروی شخصی حتی کم مصرف کاهش خواهد یافت.

آثار کاهش بازار خودرو

نتیجه کاهش بازار برای خودروهای شخصی به شرح زیر خواهد بود.

1-                کارخانجات تولید خودرو شخصی دچار رکود خواهند شد.

2-                این کارخانجات مجبور می شوند تولید خود را کاهش دهند و در نتیجه تعدادی از کارکنان خود را اخراج خواهند کرد.

3-                با کاهش تیراژ تولید خودرو، قیمت تمام شده خودرو افزایش خواهد یافت و در نتیجه مشتریان و بازار خود را بیشتر از دست خواهند داد.

4-                در نتیجه تحولات فوق کارخانجات یکی پس از دیگری ورشکست شده و تعطیل خواهند شد.

5-                کارگران بیکار شده دچار مشکل در اداره زندگی خود می شوند.

6-                سرمایه گذاری های سنگین در تولید خودرو بی نتیجه خواهد ماند.

افزایش قیمت های سوخت در غرب چنین نتیجه ای را در بر داشته و شرکت های خودروسازی معروفی رو به ورشکستگی هستند و یکی پس از دیگری کارخانجات خود را تعطیل می کنند.

بنابراین پر واضح است که چنین سرنوشتی در انتظار صنایع خودروسازی کشورمان باشد.

بنابراین، دولت و صنایع خودروسازی باید با دیدن واقعیتها و پیش بینی وضعیتی که در راه هست، راه حل هایی بیاندیشند.

آنچه می تواند بازار خودرو را در کشور نجات دهد وجود بازار و به وجود آمدن یک بازار خارجی برای خودروهای ساخت داخل است. متاسفانه کیفیت و فرهنگ کار در کشور به گونه ای است که امید رقابت با خودروهای خارجی از نظر کیفیت و قیمت امری بسیار مشکل می نماید، بویژه آنکه امروزه در ساخت خودروها از رباط ها استفاده می کنند که ایران وارد کننده آن می باشد. لذا رباط ها برای تولیدکنندگان اتومبیل در خارج ارزانتر از قیمت تمام شده رباط ها برای کارخانجات داخلی است و در نتیجه نیروی کار ارزان داخلی نسبت به برخی کشورهای غربی و شرقی قابل جبران توسط رباط ها می باشد، ضمن اینکه کشوری مثل چین با نیروی پرکار و ماهر و ارزان وارد بازار خودرو در جهان شده و دارد روز به روز بیشتر به مصاف خودروسازان قهار جهانی می رود.

خوشبختانه دولت مصمم است هدفمندسازی را تا اتمام آن دنبال نماید چرا که در غیراینصورت زیان آن برای اقتصاد کشور بسیار بیشتر از وضعیت فعلی خواهد بود، زیانی که برای بسیاری از مردم متاسفانه ملموس نیست و موجب از دست رفتن سرمایه های نجومی می باشد.

راهکارهای مواجهه با بحران خودرو سازان

با توجه به مراتب فوق راهکارهای زیر پیشنهاد می شود:

1-    از تاسیس کارخانجات بیشتر خودرو سازی در کشور اجتناب گردد، چه آنکه در غیر اینصورت سرمایه گذاری در این صنعت بی نتیجه و بلکه مضر خواهد بود و کشور را از استفاده از این سرمایه ها در جای بهتر و به صرفه تر محروم می نماید.

2-    مدیران، مهندسان و کارگران کارخانجات اتومبیل سازی همت و تلاش خویش برای بهبود کیفی و کمی خودروهای تولیدی را به شدت افزایش دهند و از مسامحه کاری و بی توجهی به تولیدات خود پرهیز نمایند.

3-    کارخانجات به سمت تولید وسایل حمل و نقل عمومی گرایش پیدا کنند (از قبیل اتوبوس، قطار و واگنهای مترو).

4-    خطوط راه آهن و مترو و خطوط حمل نقل عمومی بیش از پیش تقویت شوند.

5-    کارخانجات خودروسازی به سمت تولید خودروهای کوچکتر و کم مصرف تر بروند.

6-    استفاده از موتورسیکلت و دوچرخه را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند و استانداردهای لازم را بکار گیرند، ضمن اینکه لازم است در این رابطه فرهنگ سازی شود و در طراحی مسیرهای ترافیکی این واقعیت مدنظر قرار گیرد.

7-    با استفاده از اینترنت و خطوط مخابراتی و اصلاحات اداری، نیاز به مراجعه به ادارات و نیز نیاز به  سفرهای کاری و اداری درون شهری و بین شهری را کاهش دهند.

8-    اما کلیه کارکنان شرکت های خودرو سازی این توصیه جدی را در نظر بگیرند و تلاش کنند کیفیت و کمیت و ساعت مفید کاری خود را بهبود بخشیده و به استانداردهای جهانی در این رابطه دست یابند و گرنه فرصت را از دست خواهند داد و خود نیز از آن زیان خواهند دید. به سرنوشت کارکنان کارخانجاتی که به تعطیلی کشیده شدند بیاندیشند و سعی کنند با کار بهتر، هم از نظر کیفی و هم کمی بر این تحولات فایق آیند و همواره در نظر داشته باشند که مبارزات سختی در امر تولید در جهان بین تولید کنندگان وجود دارد.

9-    مصرف کنندگان و صاحبان سرمایه و سرمایه گذاران نیز از هم اکنون در هر خرید و معامله و در تاسیس هر کارخانه ای این واقعیت ها را در نظر بگیرند تا در آینده نزدیک دچار مشکل نشوند.

10-   مصرف کنندگان نیز با مصرف کالاهای تولید داخل کار و اشتغال و اقتصاد کشور را تقویت نمایند.

خلاصه آنکه باید از مصرف انرژی های فسیلی حداکثر اجتناب را نمود و این سرمایه عظیم را در اموری سرمایه گذاری کرد که مزیت اقتصادی به یژه در شرایط نرخ های غیر یارانه ای داشته باشند.

جهاد اقتصادی، همت مضاعف، کار مضاعف، اصلاح فرهنگ کار و وجدان کاری و حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی راهکار عبور موفق از این شرایط اجتناب ناپذیر است.

خبرگزاری موج :: راهکارهایی برای مواجهه با بازار رو به بحران خودرو