برداشت چین و روسیه از زیاده‌خواهی‌های آمریکا در مذاکرات هسته ای
روزنامه سیاست روز: محمدحسن قدیری‌ابیانه کارشناس سیاست خارجی گفت: برداشت چین و روسیه از زیاده‌خواهی‌های آمریکا این است که در این دور از گفتوگوها توافقی حاصل نخواهد شد زیرا خواستههای جدید آمریکا که تحت نفوذ صهیونیست‌ها اتخاذ شده فراتر از توافقات اولیه است و نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها در‌پی توافق نیستند و لذا بر هم زدن برنامه‌های از پیش تعیین شده آنها برای شرکت در اجلاسی که به نتیجه نمی‌رسد برایشان مقرون به صرفه جلوه می‌کند.
ارزیابی کارشناسان از عدم حضور وزرای خارجه چین و روسیه در مذاکرات وین
وزرای خارجه چین و روسیه در حالی در نشست امروز وین که به دعوت کاترین اشتون رئیس تیم مذاکره‌کننده ۱+۵ صورت گرفته شرکت نمی‌کنند که همزمانی آن با اجلاس بریکس را دلیل عدم حضور خود در مذاکرات هسته‌ای عنوان کرده‌اند.
در این حال چین گانگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: یک مقام رسمی را برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای ایران به وین خواهیم فرستاد اما سطح آن هنوز مشخص نیست.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز در حالی در این دور از گفتوگوها شرکت نمی‌کند که چند روز پیش «الکساندر لوکاشویچ» سخنگوی وزارت خارجه روسیه با اشاره به بروز برخی پیشرفت‌ها در مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵، نسبت به حصول توافق تا پایان تیر ماه ابراز امیدواری کرد.
با وجود اینکه همزمان با ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در وین، وزرای خارجه کشورهای مختلف از سوی کاترین اشتون به این مذاکرات دعوت شده‌اند، اما غیبت وزیر خارجه روسیه در این میان باعث ایجاد ابهاماتی شده است. این بخشی از خبری بود که خبرگزاری آسوشیتدپرس به آن پرداخت چنانچه این خبرگزاری در ادامه نوشت غیبت سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و وانگ یی وزیر خارجه چین در مذاکرات هسته‌ای ایران در وین فضای مذاکرات را ابری و مه‌آلوده کرده است.
این گزارش افزود: آمریکا که جان کری وزیر خارجه خود را زودتر از بقیه وزرای خارجه به وین فرستاده است با شرایط بهتری مواجه است اما غیبت سرگئی لاوروف با توجه به موضع فرانسه درباره عدم هماهنکی روسیه با دیگر کشورهای ۱+۵ قابل توجه است.
از آنجا که مهمترین موضوع مذاکرات محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران در برابر کاهش تحریم‌ها است و بین تهران و واشنگتن است حضور جان کری بسیار پراهمیت است. او قادر است مستقیما با جواد ظریف وزیر خارجه ایران دیدار کند.
این گزارش افزود: وزرای خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان نیز به جمع مذاکره‌کننده‌ها اضافه خواهند شد. اما غیبت لاوروف و وانگ یی می‌تواند مضر باشد.
آسوشیتدپرس همچنین به نقل از دیپلمات‌های نزدیک به مذاکرات وین گزارش داد که مطالبات روسیه بسیار کمتر از مطالبات آمریکا از ایران است.
این دیپلمات‌ها می‌گویند که مسکو همانند واشنگتن خواستار دستیابی به یک توافق است اما به میزان قابل‌توجهی درخواست‌های کمتری دارد. در حالی که آمریکا خواستار کاهش گسترده برنامه ایران است، روسیه خواستار نظارت کامل است.
حضور وزرای خارجه امریکا، فرانسه، آلمان انگلیس در مذاکرات هسته‌ای امروز در حالی است که مایکل مان در مصاحبه با تلویزیون صدای آمریکا در‌خصوص اهمیت حضور وزرای خارجه کشورهای پنج به علاوه یک در مذاکرات هسته‌ای گفت: اشتون قبلا هم اعلام کرده بودند که افراد آزاد هستند به این نشست بپیوندند. ایده حضور وزیران خارجه این بود که آنها بتوانند از میزان پیشرفت مذاکرات و برنامه‌های آتی ارزیابی داشته باشند و اگر خواستند با یکدیگر و با ظریف و کاترین اشتون دیدار کنند.
وی اضافه کرد: این یک جلسه رسمی منطقی برای دیدار و گفت وگو و تصمیم‌گیری در مورد اتفاقاتی که قرار است بیفتد است. در این میان ما هم نگارش متن را ادامه می دهیم و سعی می‌کنیم که فاصله‌هایی را که هنوز هم چشمگیر بوده است را کم کنیم. متنی که الان داریم هنوز جاهای خالی زیادی دارد. برخی از مسایل حل شده است اما باید همچنان روی موضوعات واقعا کلیدی کار کنیم. جلسات طولانی نگارش متن با حضور عراقچی و اشمیت ادامه دارد. با اینکه پیشرفت‌های زیادی داشتیم اما هنوز کارهای زیادی باقی ماندند.
یک روزنامه آمریکایی با اشاره به سفر وزرای خارجه گروه ۱+۵ در گزارشی نوشت که در آستانه «یکشنبه بزرگ» مذاکرات هسته‌ای، سران این ۶ کشور به استراحت یک روزه پرداختند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نوشت یکی از دیپلمات‌های غربی اعلام کرد که وقتی دعوت اشتون از وزرای خارجه کشورهای گروه ۱+۵ شب پنجشنبه رسمی شد، دیگر تا زمان ورود آنها اتفاق خاصی نخواهد افتاد بنابراین همه بر «یکشنبه بزرگ» مذاکرات هسته‌ای چشم دوخته‌اند.
دیپلمات‌ها اعلام کرده اند که انتظار می‌رود، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا، «ویلیام هیگ»، وزیر خارجه انگلیس، «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه و «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر خارجه آلمان عازم وین شوند. احتمالاً وزرای خارجه روسیه و چین به وین نمی‌روند.
براساس این گزارش، از آنجاییکه زمان اندکی تا ضرب‌الاجل ۲۰ ژوئیه باقی مانده است، امروز زمان مهمی در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ به حساب می‌آید و احتمال می‌رود وزرای خارجه گروه ۱+۵ با «محمد‌جواد ظریف» وزیر خارجه ایران دیدارهای دوجانبه‌ای را برگزار کنند.
از سویی دیگر «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه فرانسه در اظهاراتی اعلام کرد: «گروه متشکل از ۶ قدرت بزرگ جهان که مسئولیت حصول توافق با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور را دارند، برای دستیابی به متنی معتبر، کامل و پایدار متحد هستند.»
اظهارات وزیر امور خارجه فرانسه در حالی صورت می‌گیرد که وی هفته گذشته طی اظهاراتی در ارزیابی مواضع کشورهای ۱+۵ در مقابل ایران برای نخستین بار به بحث اختلاف موضع روسیه و سایر کشورهای عضو این گروه پرداخت و افزود: «علیرغم اینکه اعضای گروه ۱+۵ تاکنون رویکرد و موضع بسیار منسجمی داشته‌اند، اما طی روزهای اخیر نمایندگان حاضر در مذاکرات از وجود برخی اختلاف مواضع میان روسیه و بخشی از گروه ۱+۵ در موضوع مذاکرات هسته‌ای خبر داده‌اند.»
وی همچنین بدون اشاره به ماهیت و علت این اختلافات در گروه ۱+۵ خاطرنشان کرد: «ما امیدواریم که اتحاد گروه ۱+۵ حفظ شود.»
همچنین «رومن نادال» سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز پیش از نشست اضطراری روز یکشنبه وزرای امور خارجه آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه با نمایندگان روسیه و چین در وین در اظهاراتی اعلام کرد که این گروه بر سر یک هدف متحد هستند و آن دستیابی به توافق معتبر، کامل و پایداری است که تمامی ضمانت‌های لازم در‌خصوص عدم تلاش ایران برای تجهیز به سلاح اتمی را ارائه دهد.
برخی صاحب‌نظران معتقدند که عدم حضور وزیر خارجه چین و روسیه در مذاکرات وین حاکی از آن است که این دو کشور نمی‌خواهند گفت‌وگوهای هسته ای به نتیجه قابل قبولی برسد و شاید در شرایط کنونی تمدید مذاکرات بتواند برگ برنده‌ای برای چین و روسیه که هرکدام بر سر موضوعاتی با غرب اختلاف دارند.
از سویی دیگر نیز برخی کارشناسان براین عقیده‌اند که اجلاس بریکس که اجلاسی در سطح سران کشورهاست نه تنها زمانش از پیش تعیین شده بلکه حضور وزرای خارجه چین و روسیه در این اجلاس امری ضروری و عدم حضورشان در مذاکرات امروز وین قابل‌توجیه است.
در همین زمینه سیاست روز در گفت‌وگو با کارشناسان به تبیین عدم حضور وزرای خارجه چین و روسیه در این دور از مذاکرات وین و نیز تاثیر آن بر نتیجه گفتوگوها پرداخته که به شرح ذیل است.
چین و روسیه به دنبال برگ برنده
حسن هانی‌زاده کارشناس سیاست خارجی به غیبت وزرای خارجه چین و روسیه اشاره کرد و گفت: در واقع حضور وزرای خارجه چین و روسیه در مذاکراتی که قرار است امروز برگزار شود می‌توانست به برون‌رفت اختلافات و به ایجاد یک توافق نهایی کمک کند.
وی افزود: اما متاسفانه در این دور از گفت‌وگوهای حساس و مهم به نظر می‌رسد غیبت آنها حاکی از نبود تمایل چین و روسیه برای به نتیجه رسیدن مذاکرات و یک سرانجام رضایت‌مندانه برای طرفین باشد.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: غیبت وزرای خارجه چین و روسیه این مسئله را تائید می‌کند که آنها تلاش می‌کنند تا از موضوع هسته‌ای به عنوان یک برگ برنده در تعاملات سیاسی و چانه‌زنی‌های خود در قبال غرب استفاده کنند و در حال حاضر نیز با عدم حضور آنها احتمال تمدید گفت‌وگوهای هسته‌ای برای یک دوره ۶ ماهه را بیش از گذشته پررنگ می‌کند.
هانی‌زاده ادامه داد و گفت: تمدید دوره ۶ ماهه گفت‌وگوهای هسته‌ای می‌تواند چین و روسیه را به اهدافشان در قبال غرب برساند ضمن اینکه این دو کشور بتوانند امتیازات بیشتری از طرف غربی بگیرند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: هم‌اکنون روسیه بر سر اوکراین با غرب اختلاف دارد و چین نیز در چارچوب مسائل اقتصادی با غربی‌ها دچار اختلافاتی است طولانی شدن روند مذاکرات امتیازات بیشتری را برای این دو کشور به همراه خواهد داشت.
شرکت در نشست وین برای چین و روسیه مقرون به صرفه نیست
محمدحسن قدیری‌ابیانه کارشناس سیاست خارجی در این خصوص گفت: وزیر خارجه روسیه رئیس‌جمهور را در اجلاس بریکس که در آمریکای لاتین برگزار می‌کند همراهی می‌کند که این دلیل را برای عدم حضور در وین اعلام کرده است
وی افزود: شاید بتوان گفت برداشت چین و روسیه از زیاده‌خواهی‌های آمریکا این است که در این دور از گفتوگوها توافقی حاصل نخواهد شد زیرا خواستههای جدید آمریکا که تحت نفوذ صهیونیست‌ها اتخاذ شده فراتر از توافقات اولیه است و نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها در‌پی توافق نیستند و لذا بر هم زدن برنامه‌های از پیش تعیین شده آنها برای شرکت در اجلاسی که به نتیجه نمی‌رسد برایشان مقرون به صرفه جلوه می‌کند.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: غرب بر این تصور است که فشارها بر ایران موثر افتاده و اگر چنین است باید این فشارها ادامه یابد و از این طریق ایران را وادار به پذیرش خواستههای غیر منطقی و موضوع هسته‌ای هم بهانه‌ای بیش نیست فلذا با طرح موضوعات و شرایط جدید می‌‌خواهد به تحریم‌ها و فشارهای خویش بیفزاید
قدیری در ادامه گفت: به نظر بنده این مذاکرات یک فایده بزرگ خواهد داشت و آن اینکه برای همگان روشن می‌شود که با تعامل و مذاکرات و لبخند، آمریکا دست از دشمنی با ملت ایران برنخواهد داشت و این خود یک دستاورد بزرگ است ضمن اینکه به علت اختلافات چین و روسیه با آمریکا امکان تصویب قطع‌نامه در شورای امنیت را منتفی خواهد کرد و از اهرم‌های فشار خود محروم و از این جهت موضع غرب نسبت به قبل ضعیف تر شده است
وی در پایان خاطر نشان کرد:اگر غرب واقعا قصد تفاهم و توافق داشته باشد و مشکلش امکان انحراف از موارد صلح‌آمیز باشد با ضمانت‌هایی که ایران داده مشکلی برای توافق وجود ندارد حتی بدون حضور وزرای خارجه چین و روسیه. اما غرب که به خوبی می‌داند ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست و فقط به دنبال بهانه‌‌جویی است.
غیبت چین و روسیه توجیه‌پذیر است
حسن بهشتی‌پور دیگر کارشناس سیاست خارجی نیز در این خصوص گفت: واقعیت این است که چین و روسیه برای شرکت در اجلاس بریکس که قرار بود شرکت کنند و چون این اجلاس در سطح سران برگزار شد به طور حتم حضور این وزرای خارجه ضروری است بنابراین به یکباره عدم حضور خود را اعلام نکردند و غیبت آنها کاملا توجیه‌پذیر است.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: البته باید گفت وزرای خارجه ۱+۵ برای نهایی کردن مذاکرات به وین سفر نمی‌کنند بلکه با توجه به اینکه موارد اختلافی که مشخص شده قرار است چارچوب راه‌حل این اختلافات از سوی این وزرا مورد بررسی قرار گیرد.
وی همچنین افزود: اینکه روسیه و چین با ۴ کشور غربی عضو ۱+۵ اختلافاتی دارند درست است اما این اختلافات عدم حضور آنها را در مذاکرات تایید نمی‌کند.ژ