پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

ارتباط شفاف بین حذف یارانه ها و اختصاص آن به امور مطلوب، همکاری مردم را بیشتر می کند.

متوسط مصرف بنزین در ایران روزانه حدود 60 میلیون لیتر است. اگر قیمت تمام شده بنزین را با احتساب هزینه های حمل و نقل و توزیع 1700 تومان در نظر بگیریم، یارانه هر لیتر بنزین به نسبت قیمت آزاد آن 1000 تومان در هر لیتر خواهد شد. در نتیجه میزان یارانه بنزین 22 هزار میلیارد تومان می شود. البته با احتساب بنزین سهمیه بندی شده 400 تومانی مبلغ یارانه بیش از این رقم است.

به عبارتی هر یک تومان (از هزار تومان) یارانه برای هر لیتر بنزین معادل 22 میلیارد تومان اختصاص یافته است.

اخیرا در مجلس محترم شورای اسلامی تصویب شد که با اختصاص 6 هزار میلیارد تومان به بخش بهداشت و درمان، از محل حذف بخشی از یارانه ها، بستری شدن و درمان در بیمارستان های دولتی برای همگان مجانی خواهد شد. یعنی به ازای 272 تومان کاهش یارانه سوخت در هر لیتر این یارانه به بخش درمان اختصاص می یابد تا همه ایرانینا از آن بهره برند و نه فقط مصرف کنندگان بنزین.

اگر دولت و مجلس بیانید و رابطه مستقیمی بین حذف بنزین و خدمات ارائه دهند، پذیرش آن برای مردم راحت تر خواهد بود. مثلا بگویند بابت یک تومان کاهش یارانه بنزین 22 میلیارد تومان به یتیم خانهها، خانه های معلولان و سالمندان اختصاص خواهد یافت. بابت 100 تومان دیگر 2220 میلیارد تومان به امر تقویت حمل و نقل عمومی اختصاص خواهد یافت. یا بابت 10 تومان دیگر از کاهش یارانه سوخت به جبران آلودگی هوای ناشی از مصرف بنزین 220 میلیارد تومان به اختصاص خواهد یافت. یا به ازای 200 تومان از یارانه سوخت به ساخت جاده و ترمیم نقاط حادثه خیز جاده های کشور خواهیم پرداخت و یا در قبال 100 تومان دیگر به رفع محرومیت مناطق محروم کشور اختصاص خواهد یافت. یا بابت 300 تومان در هر لیتر، طرح های نیمه تمام تکمیل خواهند گردید.

خلاصه آنکه ارتباط مستقیم بین حذف یارانه و اختصاص آن به اموری که مردم به انجام آن تاکید دارند، از جمله مواردی است که مشارکت مردم را در امر هدفمند سازی بیش از پیش ترغیب می نماید.

لازم به ذکر است که قیمت فوب خلیج فارس برای بنزین حدود 85 سنت در هر لتیر است که باید هزنیه های حمل و نقل و توزیع را نیز به آن اضافه کرد. یارانه بنزین و سایر سوختها از جیب همه مردم هزینه می گردد، حال آنکه بهره آن عمدتا نصیب اقشار ثروتمندتر جامعه می شود. که ظلمی آشکار اسست.

در رابطه با حذف یارانه ها دو نظر عمده وجود دارد. یکی که می گوید باید این ظلم یعنی برداشت از بیت المال به نفع ثرتمندترها باید به یکباره حذف گردد و اقدام امام علی (ع) در توزیع یکسان ثروت عمومی در بدو حاکمیت خویش قرار می دهند و دیگران که خواستار حذف تدریجی این ظلم بزرگ هستند. بنده خود معتقدم باید هر چه زودتر یارانه ها هدفمند شود که هر روز تاخیر اقدامی ظالمانه و موجب اتلاف ثروتهای عمومی می گردد.

اینک که دولت آمادگی دارد که در مدت باقی مانده از دوره خویش هدفمند سازی را کامل نماید و با توجه به اینکه مجلس هشتم حاضر به اینکار نشد، شایسته است نمایندگان مردم در مجلس نهم در اولین گام های خویش این تصمیم را اصلاح نمایند، هر چند بعید می دانم توفیق چنین کاری را داشته باشند. معلوم نیست رئیس جمهور بعدی چه کسی است و آیا جسارت لازم را برای هدفمند سازی یازانه ها خواهد داشت.

البته ذکر این نکته ضروری است که قانون فعلی اوج هدفمند سازی را 95 درصد قیمت فوب خلیج فارس تعیین کرده است. یعنی که از جمله هزینه های حمل و نقل و توزیع کماکان یارانه ای خواهد ماند، حال آنکه باید قیمت تمام شده یعنی صددرصد فوب خلیج فارس و نیز هزینه های حمل و نقل و توزیع را نیز در نظر گرفت.

طبیعتا همین روال را می توان در مورد سایر موارد یارانه ای مثل سایر سوخت ها، برق و ... بکار برد. مصرف گازوییل کشور روزانه حدود 120 میلیون لیتر، نفت سفید 22 میلیون لیتر و نفت کوره حدود 65 میلیون لیتر می باشد. مصرف روزانه بنزین، فقط در استان تهران نیز به تنهایی با مصرف 15 استان کشور برابری می کند.

طبیعتا واقعی شدن قیمت سوخت به کاهش مصرف آن منجر می شود. این در حالی است که هم اکنون یک سوم مصرف بنزین و گازوئیل خاورمیانه به ایران اختصاص دارد.