پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

رقابت میان بلوک غرب و شوروی از دیر باز وجود داشته است. غربی‌ها در گذشته تلاش داشتند هم کمونیسم را به شکست بکشانند و هم اتحاد جماهیر شوروی را تجزیه کنند که اشتباه استراتژیک و تاریخی شوروی در حمله به افغانستان و شکست آن در این حمله، زمینه را برای تجزیه این کشور فراهم کرد. 
امروز حکومت چند تکه شده‌ روسیه که هنوز وسیع ترین کشور جهان است، از حالت ایدئولوژیک خارج شده است و شوروی سابق و دولت‌هایی که از آن به وجود آمدند، دیگر دغدغه‌های ایدئولوژیک ندارند و صرفا به دنبال تامین منافع خود هستند. 
البته این کشور امروز در رابطه با غرب منافعی مشترک و در مواردی نیز تضاد منافع دارد؛ اما در این مسیر تلاش می‌کند تا از هر امکانی برای پیشبرد منافع خود بهره ببرد.
از آنجا که روسیه در سازمان ملل متحد حق وتو دارد، غرب برای تامین منافع خود به رای این کشور و استفاده‌نکردن روسیه از حق وتو نیازمند است و روسیه نیز سعی می‌کند از این مسئله برای کسب امتیاز- هر چند نامشروع- استفاده کند و حتی حاضر است در این راه منافع سایر کشورها را قربانی کند.

صدور قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران و تحریم‌ها نمونه این مسئله است. همچنین اجتناب از تحویل موشک های اس ٣٠٠ و باز اعلام آمادگی برای تحویل آن نیز منطبق با همان سیاست کج‌دار و مریز روسیه برای امتیاز گیری است.
البته میان روسیه و غرب بر سر اوکراین اختلافات و رویارویی‌هایی رخ داده است و تحریم‌های متقابلی نیز صورت گرفته است. این اختلافات منجر شده است که این کشور سیاست‌های متفاوتی را در پیش بگیرد؛ اما نهایت هدف همان کسب منافع است. 

سیاست این کشور در شرایط فعلی منطقه غرب آسیا نیز مبتنی بر همین رویکرد منفعت طلبانه است. برای نمونه واضح است که تجاوز عربستان به یمن، نامشرو ع، غیرقانونی و جنایتکارانه است؛ اما با این حال روسیه به طمع ثروت عربستان در جاهایی با این کشور در این جنایت همراهی می کند.

سعودی‌ها نیز با سفر به روسیه قصد داشتند با تطمیع این کشور مواضع آن‌ها را به نفع خود تغییر دهند. عربستان در شرایط فعلی در جنگ با یمن علنا شکست خورده است و دچار مشکلات عدیده است.
از سویی دیگر روسیه نیز مشکلاتی دارد و این دو کشور با توجه به این شرایط می‌توانند به هم کمک 
کنند.

در مجموع مواضع روسیه با مواضع غربی‌ها و به خصوص آمریکا در منطقه تفاوت هایی دارد. آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند به هر نحو ممکن جبهه مقاومت را تضعیف کنند و دولت های مستقل منطقه را سرنگون کنند. ایالات متحده به دنبال سلطه بر منطقه است و این با منافع روس‌ها متفاوت است.

با همه این‌ها، ایران باید از وجود این اختلاف‌ها برای منافع خود- که منافع مشروعی هست- استفاده کند. مقامات ما در قبال سیاست های روسیه باید به دنبال گسترش روابط خود با این کشور باشند و در عین حال بدانیم به هیچ وجه نمی توان به قول‌ها و وعده‌های روسیه اعتماد کامل داشت. 
گسترش روابط دو کشور به نفع دو طرف است و شرایط رویارویی گسترده تر غرب با روسیه که نمونه آن را در اوکراین شاهد هستیم، فرصت مناسبی برای استفاده ایران مهیا کرده است.
*کارشناس مسائل استراتژیک - دکتر محمدحسن قدیری ابیانه