چگونه موضع ایران در مذاکرات تضعیف شد؟/ روحانی شکست برجام را نمی‌پذیرد
قدیری ابیانه دیپلمات و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با تسنیم به تبیین سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب درباره برجام پرداخت.
۰۶ خرداد ۱۳۹۸
گزیده مصاحبه:
- آقای روحانی و برخی کاندیداها در سال 92 در تبلیغات انتخاباتی برای جمع کردن درصد کمی از آراء و اضافه کردن آن به سبد رای خود مبلغ مذاکره با آمریکا شدند و عنوان کردند که ما می‌توانیم با مذاکره با آمریکا دشمنیها را خنثی و با بده بستان به تعامل با آمریکا برسیم و از این طریق تحریم‌ها و دشمنیها را خنثی کنیم.
- برخی کاندیداها این شک و شبهه را در مردم ایجاد کردند که می‌توان با مذاکره خصومت‌های آمریکا علیه ایران را تعدیل و خنثی کرد و تحریم‌ها را لغو نمود. روحانی بعد از انتخاب شدن اصرار بر مذاکره با آمریکا داشت. در این شرایط، مقام رهبری با نرمش قهرمانانه موافقت کردند تا برهمه ثابت شود آمریکا دست از دشمنی برنمی‌دارد لذا اجازه مذاکره با 5+1 را دادند و طبیعتا و منطقا می‌باید هیئت مذاکره کننده را تقویت کنند و چنین نیز کردند اما خطوط قرمزی را مشخص کردند که از آنها نباید عبور می‌کردند.
- من معتقدم رهبری از ابتدا اعتقاد داشتند این مذاکرات نتیجه ندارد اما برای اینکه راه مذاکره بسته نشود بر عدم خوش‌بینی به آمریکا تأکید می‌کردند، اظهار داشت: متاسفانه نه رئیس‌جمهور و نه هیئت دیپلماتیک خطوط قرمز را رعایت نکردند.
- روحانی و ظریف رسالت تاریخی خود می‌پنداشتند که باید با آمریکا به تعامل رسید و این افتخار بظاهر بزرگ را نصیب خود کنند. برای رسیدن به تعامل از بسیاری از حقوق ایران گذشتند و در طول مذاکرات مواضعی اتخاذ کردند که به ضرر ایران بود.
- وقتی رئیس‌جمهور می‌گوید "آب خوردن ما هم به برجام ربط دارد" و وزیر خارجه می‌گوید "هر توافقی بهتر از عدم توافق است" این شائبه را در ذهن دشمن و 5+1 ایجاد کرد که ایران چاره‌ای جز تن دادن به توافق به هر قیمتی ندارد. این موضع‌گیری موجب تضعیف جایگاه ایران در مذاکرات شد در حالی‌که مواضع رهبری کمک به هیئت مذاکره‌کننده و تقویت‌کننده موضع ایران بود.
- وی با بیان اینکه برجام با کوتاه آمدن از حقوق مسلم ایران به امضا رسید و دولت اصرار بر آن داشت و مجلس هم آن را تصویب کرد اما هردو هشدارهای مقام معظم رهبری را نادیده گرفتند.
- روحانی که فکر می‌کرد برجام آفتاب تابان است و موفقیت تاریخی بزرگی است، تمام مسئولیت امضای برجام را برعهده گرفت چون فکر می‌کرد این دستاورد تاریخی برای اوست و بعد از اینکه ایران تمام تعهدات خود را اجرا کرد، اعلام کرد از امروز تمام تحریم‌های بانکی، نفتی و... لغو شده است.
- روحانی وقتی با گذشت مدتی متوجه شد برجام نتیجه‌ای نداد و تحریم‌ها در دوره اوباما و ترامپ نه تنها لغو نشد بلکه تشدید هم شد، سعی در فرافکنی کرد تا دیگران را در شکست نافرجام برجام شریک کند اما نگفت که به هشدارها و خطوط قرمزی که مکتوب آن نیز موجود است توجه نکرده و برخلاف آن عمل کرده است.
- قرار بود ضمانت بابت تعهدات غربی‌ها گرفته شود اما ظریف گفت امضای کری تضمین است درحالی‌که امضای اوباما و تصویب کنگره هم ضمانت تلقی نمی‌شود،
- در حالی که آژانس ناظر رفتار ایران در اجرای تعهداتش بود اما هیچ مکانیزمی برای نظارت بر تعهدات 5+1 در نظر گرفته نشد.
- برجام هم‌اینک جسم مرده‌ای است که نه دولت حاضر است مسئولیت آن را بپذیرد و نه غربی‌ها حاضرند به عدم تعهداتشان در برجام اعتراف کرده و مسئولیت آن را بپذیرند
- نفعی که برجام برای ایران داشت این بود که برای همگان از جمله مذاکره‌کنندگان مشخص شد که تعامل با آمریکا، ممکن نیست و آمریکا در هیچ شرایطی دست از دشمنی برنمی‌دارد
- در حقیقت نه در دوره اوباما تحریم‌ها برداشته شد و نه در دوره ترامپ و در هر دو دوره بر تحریم‌ها افزوده شد.
- انتخاب ترامپ و خروج او از برجام ملعبه‌ای در دست دولت شد تا انتخاب ترامپ را موجب شکست برجام معرفی کند در حالی‌که اخیرا جان کری وزیر خارجه طرف مذاکره با ایران اعلام کرده آنها نیز خود قصد خروج از برجام داشتند و تفاوتشان با ترامپ در این بوده که درباره زمان خروج دیدگاه متفاوتی داشتند.
- فرض کنید که مقام معظم رهبری با نرمش قهرمانانه موافقت نمی‌کردند و تحریم‌هایی که در دوره اوباما و ترامپ افزود شده، صورت می‌گرفت. طرفداران مذاکره می‌گفتند بخاطر عدم موافقت با مذاکره تحریم‌ها تشدید شده وگرنه تحریم‌ها لغو می‌شد.
- چه مذاکره می‌شد و چه نمی‌شد چیزی از دشمنی آمریکا کم نمی‌شد، این مذاکرات یک‌بار دیگر به ملت ایران ثابت کرد که آمریکا در هیچ صورتی دست از دشمنی با ما بر نخواهد کاست.
مشروح مذاکره:
محمدحسن قدیری ابیانه دیپلمات ایرانی و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، درباره صحبت‌های اخیر رهبر معظم انقلاب درباره برجام در دیدار دانشجویان، اظهار داشت: آقای روحانی و برخی کاندیداها در سال 92 در تبلیغات انتخاباتی برای جمع کردن درصد کمی از آراء و اضافه کردن آن به سبد رای خود مبلغ مذاکره با آمریکا شدند و عنوان کردند که ما می‌توانیم با مذاکره با آمریکا دشمنیها را خنثی و با بده بستان به تعامل با آمریکا برسیم و از این طریق تحریم‌ها و دشمنیها را خنثی کنیم.
وی با بیان اینکه این بار کسانی این حرف‌ها را زدند که در طول انقلاب مسئولیت‌های حساسی داشتند، گفت: برخی کاندیداها این شک و شبهه را در مردم ایجاد کردند که می‌توان با مذاکره خصومت‌های آمریکا علیه ایران را تعدیل و خنثی کرد و تحریم‌ها را لغو نمود. روحانی با کمتر از یک درصد آراء بیش از حدنصاب به ریاست‌جمهوری رسید و بعد از انتخاب شدن اصرار بر مذاکره با آمریکا داشت. در این شرایط، مقام رهبری با نرمش قهرمانانه موافقت کردند تا برهمه ثابت شود آمریکا دست از دشمنی برنمی‌دارد لذا اجازه مذاکره با 5+1 را دادند و طبیعتا و منطقا می‌باید هیئت مذاکره کننده را تقویت کنند و چنین نیز کردند اما خطوط قرمزی را مشخص کردند که از آنها نباید عبور می‌کردند.
سفیر اسبق ایران در استرالیا با بیان اینکه من معتقدم رهبری از ابتدا اعتقاد داشتند این مذاکرات نتیجه ندارد اما برای اینکه راه مذاکره بسته نشود بر عدم خوش‌بینی به آمریکا تأکید می‌کردند، اظهار داشت: متاسفانه نه رئیس‌جمهور و نه هیئت دیپلماتیک خطوط قرمز را رعایت نکردند. آنها رسالت تاریخی خود می‌پنداشتند که باید با آمریکا به تعامل رسید و این افتخار بظاهر بزرگ را نصیب خود کنند. برای رسیدن به تعامل از بسیاری از حقوق ایران گذشتند و در طول مذاکرات مواضعی اتخاذ کردند که به ضرر ایران بود.
قدیری ابیانه ادامه داد: وقتی رئیس‌جمهور می‌گوید "آب خوردن ما هم به برجام ربط دارد" و وزیر خارجه می‌گوید "هر توافقی بهتر از عدم توافق است" این شائبه را در ذهن دشمن و 5+1 ایجاد کرد که ایران چاره‌ای جز تن دادن به توافق به هر قیمتی ندارد. این موضع‌گیری موجب تضعیف جایگاه ایران در مذاکرات شد در حالی‌که مواضع رهبری کمک به هیئت مذاکره‌کننده و تقویت‌کننده موضع ایران بود.
وی با بیان اینکه برجام با کوتاه آمدن از حقوق مسلم ایران به امضا رسید و دولت اصرار بر آن داشت و مجلس هم آن را تصویب کرد اما هردو هشدارهای مقام معظم رهبری را نادیده گرفتند و هشدارهای نمایندگان دلسوز در مجلس هم راه به‌جایی نبرد، گفت: دولت و مجلس رای به تصویب برجام دادند و روحانی که فکر می‌کرد برجام آفتاب تابان است و موفقیت تاریخی بزرگی است، تمام مسئولیت امضای برجام را برعهده گرفت چون فکر می‌کرد این دستاورد تاریخی برای اوست و بعد از اینکه ایران تمام تعهدات خود را اجرا کرد، اعلام کرد از امروز تمام تحریم‌های بانکی، نفتی و... لغو شده است.
کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: وقتی با گذشت مدتی متوجه شد برجام نتیجه‌ای نداد و تحریم‌ها در دوره اوباما و ترامپ نه تنها لغو نشد بلکه تشدید هم شد، سعی در فرافکنی کرد تا دیگران را در شکست نافرجام برجام شریک کند اما نگفت که به هشدارها و خطوط قرمزی که مکتوب آن نیز موجود است توجه نکرده و برخلاف آن عمل کرده است.
سفیر سابق ایران در مکزیک با اشاره به اینکه قرار بود ضمانت بابت تعهدات غربی‌ها گرفته شود اما ظریف گفت امضای کری تضمین است درحالی‌که امضای اوباما و تصویب کنگره هم ضمانت تلقی نمی‌شود، خاطرنشان کرد: در حالی که آژانس ناظر رفتار ایران در اجرای تعهداتش بود اما هیچ مکانیزمی برای نظارت بر تعهدات 5+1 در نظر گرفته نشد.
قدیری ابیانه با بیان اینکه برجام هم‌اینک جسم مرده‌ای است که نه دولت حاضر است مسئولیت آن را بپذیرد و نه غربی‌ها حاضرند به عدم تعهداتشان در برجام اعتراف کرده و مسئولیت آن را بپذیرند، گفت: نفعی که برجام برای ایران داشت این بود که برای همگان از جمله مذاکره‌کنندگان مشخص شد که تعامل با آمریکا، ممکن نیست و آمریکا در هیچ شرایطی دست از دشمنی برنمی‌دارد و در حقیقت نه در دوره اوباما تحریم‌ها برداشته شد و نه در دوره ترامپ و در هر دو دوره بر تحریم‌ها افزوده شد.
وی افزود: انتخاب ترامپ و خروج او از برجام ملعبه‌ای در دست دولت شد تا انتخاب ترامپ را موجب شکست برجام معرفی کند در حالی‌که اخیرا جان کری اعلام کرده آنها نیز خود قصد خروج از برجام داشتند و تفاوتشان با ترامپ در این بوده که درباره زمان خروج دیدگاه متفاوتی داشتند.
این کارشناس مسائل بین‌المللی متذکر شد: فرض کنید که مقام معظم رهبری با نرمش قهرمانانه موافقت نمی‌کردند و تحریم‌هایی که در دوره اوباما و ترامپ افزود شده، صورت می‌گرفت. طرفداران مذاکره می‌گفتند بخاطر عدم موافقت با مذاکره تحریم‌ها تشدید شده وگرنه تحریم‌ها لغو می‌شد. همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند ایشان خود را موظف می‌دانند که از انقلاب اسلامی حراست کنند و امور اجرایی را به ارگان‌های قانونی بسپارند و هشدارهای لازم را بارها به روحانی و ظریف و دیگران داده‌اند و حتی زمانی که عده‌ای اقدام به گفتن تبریک به دولت بابت برجام کردند، رهبر انقلاب هشدار دادند نباید چنین کاری کرد چراکه هنوز اتفاق خاصی نیفتاده و می‌دانستند برجام به سرانجام نمی‌رسد.
قدیری ابیانه در پایان اظهار داشت: چه مذاکره می‌شد و چه نمی‌شد چیزی از دشمنی آمریکا کم نمی‌شد، با این تفاوت که این مذاکرات یک‌بار دیگر به ملت ایران ثابت کرد که آمریکا در هیچ صورتی دست از دشمنی با ما بر نخواهد داشت.