بازی برد برد ایران و ونزوئلا
یادداشت📰: *بازی برد-برد تهران و کاراکاس*
✍️ قدیری ابیانه
📆۲۲ خرداد ۱۴۰۱
📰 روزنامه حمایت
محمد حسن قدیری ابیانه در روزنامه حمایت نوشت: سفر «نیکلاس مادورو»، رئیس‌جمهور ونزوئلا به کشورمان در حالی به یکی از تحولات مهم این روزهای کشور تبدیل‌شده که دو ویژگی بارز زمانی در حال رقم خوردن است.
نخست، تلاش آمریکا و غرب برای اعمال دور جدیدی از فشارها به کشورمان از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و توقیف نفت‌کش کشورمان در یونان و دوم، برپایی اجلاس «سران قاره آمریکا» بدون دعوت و حضور کاراکاس.
در چنین شرایطی و درحالی‌که ونزوئلا تحت شدیدترین فشارهای آمریکا در دوره ترامپ قرار داشت، این ایران بود که تصمیم گرفت علیه تروریسم اقتصادی آمریکا وارد عمل شود و به کمک متحد خود بشتابد. مادورو در گفت‌وگوی اخیرش با شبکه «هیسپان تی‌وی» این‌گونه شجاعت ایران را وصف کرده است؛ «پس از تحریم تابستان ۲۰۲۰ ایران تصمیم گرفت، در واکنش به تحریم‌های پرزیدنت ترامپ، مقداری نفت به ونزوئلا ارسال کند. با اینکه در سال ۲۰۲۰، او تهدید کرده بود به کسانی که قصد ورود به حریم ونزوئلا را داشته باشند حمله می‌کند. خودتان را جای من بگذارید تا بفهمید در مقام رئیس‌جمهور ونزوئلا چه احساسی داشتم. اینکه به‌رغم چنین تهدیداتی، شاهد عزیمت نفت‌کش‌های ایرانی باشم. واقعه خارق‌العاده‌ای بود. ونزوئلایی‌ها همه جشن گرفتند. آن موقع ما در قرنطینه محض قرار داشتیم.»
ونزوئلا در حالی تحت سنگین‌ترین تحریم‌های آمریکا قرار داشت که واشنگتن از سوی دیگر، تلاش فراوانی را برای خام فروش کردن کشورهای آمریکای لاتین به عمل آورد. علاوه بر این، فضا را به‌گونه‌ای برای این کشورها شکل داد که گویی برای فروش نفت خام، گاز یا هر ماده خام ارزشمند دیگر، بازاریابی محصولاتشان بدون جانب‌داری کاخ سفید ممکن نیست. از سوی دیگر، دعوت نکردن از ونزوئلا برای شرکت در نشست «سران قاره آمریکا» به همراه کوبا و نیکاراگوئه، به معنای ادامه تحریم‌ها در دولت بایدن محسوب می‌شود.
با این حال، احساسات ضدآمریکایی در آمریکای لاتین قابل‌توجه است. بسیاری از ملت‌ها از مقاومت علیه واشنگتن حمایت می‌کنند و پشتیبان شخصیت‌های وفادار به آرمان ضدامپریالیستی هستند. سران کاخ سفید نیز بر این موضوع وقوف دارند و برای تعبیر رؤیاهایشان در این منطقه، به دنبال روی کار آوردن عناصر دست‌نشانده می‌روند. نمونه آن، «خوان گوایدو» پادوی واشنگتن بود که قصد تسلیم کردن این جمهوری بولیواری به آمریکا را داشت اما کاری از پیش نبرد.
از سوی دیگر، ونزوئلا مثل سایر کشورهای منطقه خود علیرغم اینکه بیشترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد، از تولید ثروت و صنایع تولیدکننده ثروت محروم مانده و آمریکا درصدد حفظ خام فروشی ونزوئلاست. صنایع پتروشیمی و پالایشگاه در ونزوئلا یا وجود نداشت و یا بسیار محدود بود. آن مقدار صنایع نیز مونتاژ و یا برای رتق و فتق امور خود به مهندسان آمریکایی نیاز داشتند. ونزوئلا درگیر بلایی شده بود که ما در ایران پیش از انقلاب با آن مواجه بودیم. پس از بهمن ۵۷ این نقیصه را جبران کردیم و با افزایش توان مهندسی، ازجمله معدود کشورهایی شدیم که در این حوزه، صاحب صنعت مستقل است.
جمهوری اسلامی این تجربه ارزشمند را در اختیار ونزوئلا گذاشت و مجتمع‌های پالایشگاهی در ونزوئلا راه‌اندازی شدند. مهندسان ونزوئلایی برای اداره این صنایع ثروت آفرین، تحت آموزش مهندسان ایرانی قرار گرفتند که این یک معامله برد – برد و پر سود برای هر طرف بود. در بسیاری از این موارد، ایران مبلغ احداث این مجتمع‌ها را از قبل دریافت کرد. احیای اقتصاد تحریم شده ونزوئلا با استقبال گسترده‌ای از طرف دولت و ملت ونزوئلا روبرو شد و خواستار استفاده از تجربیات ایران در سایر صنایع نیز شدند. به‌عنوان نمونه، سفارش تولید کشتی دادند و پول آن را پیشاپیش پرداخت کردند؛ راهکاری که برای خنثی‌سازی تحریم‌های وحشیانه آمریکا بسیار حائز اهمیت بود.
زمانی که مهندسان آمریکایی چمدان‌های خود را بستند و مجتمع‌های نفتی ونزوئلا تعطیل شدند، مهندسان ایرانی آن‌ها را دوباره راه‌اندازی کردند و امروز وضعیت این کشور با گذشته تفاوت‌های بسیار دارد. ایران در جریان ممنوعیت صادرات نفت ونزوئلا، نفت این کشور را به نرخ جهانی تأمین کرد و ونزوئلا هم در زمان تحریم بنزینی ایران، به کشورمان بنزین صادر کرد. طبیعتاً چنین سیاستی موردپسند آمریکا نیست و یکی از دلایل دعوت نشدن کاراکاس به نشست سران قاره آمریکا همین گرم شدن روابط ایران و ونزوئلاست.
بنابراین، طبق سیاست راهبردی ایران در همکاری با کشورهای مستقل، تعامل با کاراکاس و تشکیل یک جبهه واحد از کشورهای تحت تحریم، از اهمیت بالایی برخوردار است. چین و روسیه نیز با محدودیت‌هایی در تجارت جهانی خود مواجه‌اند اما با اتخاذ تدابیر صحیح توانسته‌اند از این بزنگاه با موفقیت عبور کنند.
این دو کشور، در مقطعی به تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران پیوسته بودند و حالا که با تحریم‌های آمریکا مواجه‌اند در جبهه ما قرار گرفته‌اند و همکاری با آن‌ها می‌تواند تحریم‌ها را دفع کند. روسیه با به چالش کشیدن سوئیفت که نقش تقاطع در مسیر مبادلات بین بانکی جهان را بازی می‌کند، رسماً تحریم بانکی کاخ سفید را خنثی کرد و سیادت دلار را به چالش کشید. مسکو در حال حاضر، نفت و گازش را به «روبل» می‌فروشد و همین تصمیم‌گیری صحیح باعث شده تا علیرغم کاهش صادرات و تحریم‌های بی‌سابقه، ارزش روبل روسیه تا ۲۰ درصد افزایش یابد.
از این دست ظرفیت‌های جهانی در اطراف ما کم نیستند و سیاست‌های واقع‌بینانه و اصولی دولت سیزدهم، راه خنثی‌سازی تحریم‌ها را هموارتر و کوتاه‌تر کرده است. امضای سند همکاری ۲۰ ساله میان تهران و کاراکاس، تلاش دیپلماتیک برای همکاری‌های طولانی‌مدت بین ایران و هند، آغاز عملیات آزمایشی حمل کالا از کریدور شمال-جنوب و ده‌ها مورد از این دست، نویددهنده روزهای بهتر برای کشورمان و خبرهای بدتر برای آمریکا و شرکایش خواهد بود.