تجارت خارجی؛ فرصت‌ها و خلأها
قدیری ابیانه: تجارت خارجی؛ فرصت‌ها و خلأها
گام‌های محکم با وجود تحریم و کارشکنی‌های داخلی
✍️روزنامه کیهان حسن رضایی
📆۲۲ اسفند ۱۴۰۱
🔍 *کمبود نیروی انسانی کارآمد در حوزه تجارت خارجی*
محمدحسن قدیری ابیانه، کارشناس مسائل استراتژیک و سفیر سابق ایران در کشورهای استرالیا و مکزیک به گزارشگر کیهان می‌گوید: «ما باید علاوه‌بر اتخاذ سیاست‌های لازم در این زمینه، ابزارها و نیروی انسانی کارآمد را هم برای پیگیری این موضوع و تحقق آن سیاست‌ها داشته باشیم. گاهی احساس می‌شود که در انتخاب این نیروها دقت نمی‌شود و کسانی اعزام می‌شوند که با چنین هدفی، سنخیت و سازگاری ندارند. یعنی برخی اوقات اعزام به مأموریت خارجی افراد برای حل مشکلات اقتصادی و مالی مأمور انجام می‌شود نه برای حل مشکلات اقتصادی کشور و این درگذشته خیلی رایج بوده است. به‌نحوی‌که مثلاً وزارت خارجه در یک برهه‌ای پای دستگاه‌های اقتصادی را از حضور در خارج از کشور قطع می‌کرد تا کارمندان خودش به مأموریت بروند! درصورتی‌که اصولاً وزارت خارجه پرورش‌دهنده نیروهای اقتصادی نیست، ثانیاً مأموریت مهم وزارت خارجه و سفارتخانه‌ها، فراهم‌کردن زمینه حضور فعالان اقتصادی ایرانی در کشورهای مقصد است. این مسئله به حدی مهم است که من یادم می‌آید زمانی یکی از کشورهای غربی گفته بود اگر سفارت ما نتواند منافع تجاری برای ما تأمین کند، اصلاً نیازی به داشتن سفارت در یک کشور نداریم. چون به‌هرحال داشتن سفارت هزینه دارد.»
این کارشناس حوزه اقتصاد در ادامه می‌افزاید: «در مورد انتخاب رایزن‌های بازرگانی، وزارت صمت چندی قبل فراخوانی منتشر کرد و اعلام کرد مجموعه نیروهای وزارت صمت که خودشان را شایسته تصدی این جایگاه می‌دانند، اعلام نامزدی کنند. کار خوبی بود؛ اما بهتر این است که به‌جای آنکه خودشان را به کارمندان وزارت صمت محدود کنند، فضا برای حضور دیگران هم فراهم شود، حتی به نظرم می‌تواند این فرد یک ایرانی خارج از کشور باشد یا کارمند رسمی دولت هم نباشد یا خارجی‌های دلبسته به ایران و فرهنگ ایرانی باشند. به‌هرحال، اگر کسی با بازار یک کشور آشنا است و می‌تواند مؤثر باشد ما باید او را به کار بگیریم، چه به‌صورت رسمی چه به‌صورت کارمندان محلی و غیررسمی. یک زمانی وزارت خارجه مأموریت خارج کشور را محدود به نیروهای خودش کرده بود و حالا وزارت صمت دارد همان اشتباه را تکرار می‌کند. ما در این زمینه ضعف داریم و باید هرچه زودتر این ضعف را مرتفع کنیم. مثلاً ما به عراق و سوریه کمک کردیم تا از سلطه داعش رها شوند درحالی‌که ترکیه هم به عراق تجاوز کرده و بخشی از خاک این کشور را اشغال کرده است و هم به سوریه و عامل مرگ بسیاری از شهروندان این کشورها هم بوده است، اما او توانسته است بازار این دو کشور را در دست بگیرد!»
🔍 *لزوم نگاه تجاری به تحولات بین‌المللی*
قدیری ابیانه با بیان اینکه یکی از عوامل موفقیت ترکیه در این حوزه، فعال‌بودن بخش خصوصی این کشور در حوزه تجارت خارجی است، می‌افزاید: «بعضی جاها بخش خصوصی ترکیه جاده‌صاف‌کن حضور دولت در کشورهای دیگر می‌شود. ما در ایران ولی متأسفانه این تحرک را در مجموعه بخش خصوصی و اتاق بازرگانی نمی‌بینیم. انگار همه منتظرند تا دولت کاری برایشان صورت دهد. یکی از کارهایی که مسئولین بخش‌های دولتی و خصوصی باید انجام بدهند، رصد تحولات سیاسی جهان و تأثیر این تحولات بر بازار کشورهای مختلف است. یعنی ما باید بدانیم از هر تحول سیاسی بین‌المللی می‌توانیم چه سودی ببریم. الان جنگ اوکراین واقع شده است و ادامه دارد، خب ما ببینیم اوکراین قبلاً چه محصولاتی به کجا صادر می‌کرد و آیا ما می‌توانیم جایگزین این کشور در بازارهای هدفش باشیم؟ یا در وضعیتی که روسیه تحت تحریم‌های شدید قرار گرفته، چه بازارهای صادراتی جدیدی برای ما در این کشور ایجاد شده است؟ مراکز خصوصی و دولتی متولی امر تجارت و روابط خارجی، باید پاسخ‌های دقیق و نقدی به سؤالاتی از این دست در رابطه با هر تحول بین‌المللی داشته باشند و برای اجرایی‌شدن آن هم تلاش کنند.»
سفیر سابق ایران در مکزیک می‌افزاید: «ما باید در انتخاب مسئولین بازرگانی و سفرا، جنبه تجاری را در نظر بگیریم. سفارت خانه‌های ما باید تسهیل‌گر تجارت برای طرف‌های ایرانی در کشور مقصد باشند. یک زمانی، دیپلمات‌های ما نگران این بودند که اگر زمینه را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کنند، مورد اتهام قرار خواهند گرفت. درصورتی‌که اصلاً همه باید بپذیرند که کار سفارتخانه‌ها، فراهم‌کردن زمینه فعالیت بخش خصوصی در کشورهای مقصد است. چرا که هرچه روابط تجاری با یک کشور بیشتر باشد، ثبات در روابط با آن کشور هم بیشتر خواهد بود.»
https://kayhan.ir/fa/news/261815