پایگاه شخصی دکتر محمد حسن قدیری ابیانه

بررسی دلایل ضعف سفارتخانه های ایران درگفتگوی قدس انلاین با دکترقدیری ابیانه: 

بررسی فعالیت سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور به دلیل برخی گزارشها و شکایات مردمی در کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی خبری بود که از ابتدای سال جاری اعلام شد.

مصطفی افضلی فرد سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس خبر داده که گزارشهایی از نحوه فعالیت سفارتخانه های جمهوری اسلامی ایران درخارج از کشور و اجرای ناقص قانون حمایت از اتباع ایرانی از سوی وزارت خارجه به کمیسیون اصل نود واصل شده که این موضوع در دست بررسی قرار گرفته است.پس از آن علی پور مختار رئیس کمیسیون اصل نود نیز با بیان اینکه بررسی عملکرد سفارتخانه های ایران در تعدادی از کشورها در دستور کار کمیسیون است مطرح نموده بود که ما د رکمیسیون اصل نود برروی ماموریت ها وعملکرد سفارتخانه ها از دولت قبل حساس بودیم و پرونده هایی را در مورد تخلفات آنها داشتیم . اطلاع داریم که سفارت خانه های ایران در برخی کشورها آن طور که شایسته جمهوری اسلامی است فعال نبوده و اگر آگاهانه ،هوشمندانه و فعالانه عمل کنند بسیاری از مشکلات کشور در حوزه اقتصادی و بین المللی قابل حل است .بررسی این موضوع همچنان در دستور کار کمیسیون اصل نود بود که چندی قبل مصطفی افضلی فرد خبر از وصول شکایت از سفیر ایران در برزیل در کمیسیون اصل نود داد و گفته بود که شکایت واصله تخلف سفیر ایران در برزیل در خصوص موضوعات اداری و مالی است .البته علاوه بر شکایت از سفیر ایران در برزیل ،شکایت هایی در خصوص ضعف عملکردی سفارت خانه های ایران در کشورهای آمریکا ،کانادا،ترکیه ،مالزی؛قرقیزستان ،ترکمنستان ،جمهوری آذربایجان ،عراق و برخی کشورهای دیگر به کمیسیون اصل نود ارسال شده است.

محمد علی پورمختار در این باره گفته است:شکایاتی از کارکرد سفارت خانه های ایران به کمیسیون اصل نود واصل شده که برخی از این شکایات در حوزه عدم حمایت از اتباع ایرانی است که به نوعی دچار مشکل شده و یا زندانی هستند و یا به هر دلیلی از جمله مسائل سیاسی دچار مشکلاتی شده اند و نیاز به حمایت از سوی وزارت خارجه دارند.وی ادامه داد: برخی گزارشات و شکایات درخصوص خریدهایی است که برخی از سفارت خانه ها انجام داده اند مثلا گفته شده یکی از سفارت خانه ها ،ساختمانی با مبلغ چند میلیون دلاری خریداری کرده که بسیار بزرگ و ویلایی است و مانند یک باغ بزرگ است در حالی که صرف چنین هزینه هایی ضروری نبوده است.

دکتر محمد حسن قدیری ابیانه سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در مکزیک ،گواتمالا، بلیز و استرالیا در گفتگو با قدس آنلاین درباره خبر فوق و دلائل ناکارآمدی سفارت خانه ها در خارج از کشور توضیحاتی ارائه داده اند که در ادامه می خوانید.

-شکایت از سفارت خانه های ایران گاها شنیده می شود در تازه ترین خبرها از عدم توجه به اتباع ایرانی و صرف هزینه های سنگین برای خرید ویلا و املاک و مستغلات گفته شده نظر شما درباره مطالب شنیده شده چیست؟

- مسلما یکی از وظایف سفارتخانه ها  دفاع از اتباع ایرانی است و درصورت بروز مشکل در دیگر کشورها سفارت باید از آنها حمایت کند. اما آنچه مسلم است باید از سفارت خانه ها در حد توانایی و امکاناتی که در اختیار دارند توقع داشت. آنها  بیش از امکانات و بودجه موجودی که در اختیار دارند نمی توانند از اتباع ایرانی حمایت به عمل آورند. لذا متعاقب چنین وضعیتی همیشه شکایت هایی وجود دارد،  حتی از سفارتخانه هایی که با توجه به امکانات موجود  بهترین عملکرد را داشته اند.  فلذا نمی توان الزاما شکایت از سفارتخانه ها را دلیلی بر ضعف عملکرد سفارتخانه ها دانست هرچند ممکن است سفارتخانه ها و کارکنان عملکرد مطلوبی در برخی حوزه ها نداشته باشند  به همین دلیل در خود وزارت خارجه دفتر بازرسی و ارزیابی رسیدگی به شکایات و دفتر رسیدگی به تخلفات وجود دارد تا تخلفات سفارت خانه ها مورد بررسی قرار بگیرد اما الزاما خرید ساختمان یا محلی برای سفارت که میلیونها دلار هزینه داشته باشد را نمی توان هزینه نامطلوبی عنوان نمود گاه چنین هزینه کردهایی می تواند  یک  سرمایه گذاری برای ایران باشد در حقیقت سفارت ایران نماد کشور است .به هر حال چنین خریدهایی نیازمند بررسی بیشتر است تا ضرورت خرید آن مشخص شود از آن جهت که ممکن است خرید چنین ساختمانهایی برای سفارت خانه ها گاها  به نفع کشور بوده و  منافعی برای کشور داشته باشد .البته  معمولا وزارت خارجه در هزینه کردها  بسیار سخت گیر بوده   و قبل از هر خریدی  اداره کل هزینه و اموال وزارت خارجه رسیدگی های لازم را انجام می دهد. مثلا ساختمانی که خریداری می شود باید مسائل امنیتی ان نیز مورد توجه قرار بگیرد و مشخص شود این ساختمان ظرفیت لازم  برای پارکینگ کارکنان سفارت و میهمانان را دارد یا خیر؟ لذا خرید ساختمان چند میلیون دلاری به نام ایران ثبت می شود. البته باید بنا به شرایط موضوع منفعت یا زیان رسانی چنین خریدهایی مد توجه قرار بگیرد.

-یکی از مسائلی که به عنوان شکایت از برخی سفارت خانه ها مطرح شده عدم توجه به اتباع ایرانی و زندانیان سیاسی است شما در این باره چه نظری دارید؟

-باید بین دو موضوع عدم کارآیی سفارت خانه ها و سفرا با عدم در اختیار داشتن بودجه کافی تفاوت قائل شویم. این دو موضوع بسیار با هم متفاوت بوده و خروجی متفاوتی هم دارند. از آن جهت که ناکارآمدی سفارت خانه ها بسیار بد است و باید پیگیری شود اما کمبود بودجه یکی از مسائلی است که این سالها در کل ایران دیده می شود و به کارآیی و شایستی سفرا ارتباطی ندارد. لذا این که بگوییم سفارتخانه موظف به حمایت از ایرانیان خارج ار کشور است امر مثبت و درستی است اما اگر فرضا حمایت از ایرانی منوط به گرفتن وکیل برای او باشد و هزینه وکیل ده ها هزار دلار شود و سفارت چنین پولی نداشته باشد سفارت چه کاری می تواند برای تبعه خود انجام دهد؟ آیا پولی داشته و هزینه نکرده و یا چنین بودجه ای در اختیار نداشته است؟ بنابراین موضوعات باید به صورت اساسی مورد بررسی قرار بگیرد و بین آنها تفکیک قائل شویم تا برای هر یک از موضوعات تدابیر لازم اندیشیده شود.

-علاوه بر مطالب اشاره شده سفارت خانه ها به عنوان سفیران جمهوری اسلامی ایران در عرصه اقتصادی نتوانستند کارآمدی خوبی از خود نشان دهند و ارتباط دو سویه مناسب و مطلوبی بین تجار خارجی و ایرانی و بخش خصوصی ایجاد نمایند به نظر شما دلیل چنین ضعفی چیست؟

- این مشکل در تعداد قابل توجهی از سفارتخانه ها وجود دارد یکی از دلائلش این است که سفارت ها  فاقد کارشناس اقتصادی است و متاسفانه گاها به جای کارشناس اقتصادی، کارشناس سیاسی روانه خارج از کشور می شود. یعنی می خواهند افرادی را  تحت عنوان کارشناس اقتصادی به ماموریت بفرستند در حالی که آنها  کارشناس سیاسی هستند ... .

معمولا دیپلماتهای ما باید از بخش خصوصی حمایت کنند اما گاه نگران هستند که این پشتیبانی برایشان حرف و حدیث هایی ایجاد کند و در نتیجه از درگیر شدن در حمایت از بخش خصوصی اجتناب می ورزند که البته این نگرانی در روابط با شرکت های دولتی وجود ندارد. ضمن اینکه بنده معتقد هستم بخش اقتصادی سفارت خانه ها باید توسط کارشناسان زبده و خبره دستگاه های اقتصادی کشور تامین گردد. وزارت خارجه محلی برای تربیت  کارشناسان زبده اقتصادی نیست. وزارت خارجه محل مناسبی برای پرورش کارشناسان سیاسی و دیپلماتها است.

-آیا می توان عملکرد ضعیف سفارتخانه ها را برگردن دولت انداخت؟ دولت تا چه حدی در این زمینه مقصر است؟

 -البته متاسفانه گاهی در انتصاب و استخدام افراد در وزارت خارجه و در انتصاب سفرا روابط  جانشین توانایی ها می شود. متاسفانه  این مسئله به کرات اتفاق افتاده است. بدیهی است با ضابطه‌مند بودن وزارت خارجه و سفارت خانه های جمهوری اسلامی از کارآیی و توانمدی بهتری برخوردار خواهند بود. اما مشکل ناشی از  فشارهایی است که از بیرون بر وزارت خارجه در انتصاب ها وارد می شود به نحوی که با سفارشها!!! برخی از افراد ، مقامات و صاحبان قدرت سلسله مراتب اداری را با سرعت نور طی می کنند ... و جای افراد توانا و شایسته  را می گیرند. متاسفانه این مشکل  در همه جای کشور وجود دارد. گاهی هم  نمایندگان مجلس برای استخدام و یا اعزام افراد مورد نظرشان  به وزارت خارجه فشار زیادی وارد می کنند که همین مسئله بر عملکرد مثبت و منفی سفارت خانه ها تاثیر مستقیمی می گذارد. مسلما اگر سفرا براساس شایستگی ها، لیاقت و تخصص خود به دیگر کشورها اعزام شوند و رابطه جای خود را با ضابطه عوض کند بسیاری از مشکلات سفارتخانه های ما حل خواهد شد.

به نظر می رسد مجلسی ها خواهان اعزام نمایندگانی برای نظارت بر عملکرد سفرای ایران و سفارت خانه های جمهوری اسلامی باشند آیا اعزام نمایندگان برای نظارت می تواند در امر موفقیت سفارت خانه ها و ارتقا و بهبود عملکرد آنها مناسب باشد با توجه به اینکه در آخرین ماههای عمر مجلس نهم قرار داریم؟

 اینکه گفته شده از مجلس هیئت هایی برای نظارت بر عملکرد سفارتخانه ها و ارزیابی فعالیتهای انها روانه خارج از کشور باشند. اگر این خبر درست باشد و این  موضوع صحت داشته باشد که مجلسی ها قصد نظارت بر عملکرد سفارت خانه ها را دارند بیش از اینکه به نظر بیاید قصد نظارت داشته باشند به نظر می آید متاسفانه نمایندگان مجلس شورای اسلامی تمایل دارند تا  زمینه را  برای سفر خارجی خود فراهم کنند. به خصوص که مجلس در چندماهه دوره پایانی  خویش است. متاسفانه در دوره های مختلف مجلس مشاهده نموده ایم که برخی از نمایندگان درصدد و یا تمایل داشته اند  که سفر خارجی را با تعاریف و دلایل مختلف برای خود تدارک ببینند، به همین دلیل  هم عضویت در کمیسیون سیاست خارجی مشتریان زیادی دارد. از این رو لازم است مجلس محترم  برای سفرهای خارجی نمایندگان ضوابطی  ایجاد کند.

تاریخ 1394/06/09